Achter het gordijn

Met het grootste deel van Martijn Hoogeveens column in Computable (8 november 2002) heb ik weinig problemen. Ook ik erger me regelmatig aan de websites van de overheid die weinig functionaliteit bieden en alleen werken met MSIE versie x.y.z en alleen als Java-script ingeschakeld is.
Met de inhoud van de laatste alinea (over online stemmen) heb ik echter wel grote problemen. Bij de meeste verkiezingen is er een wettelijk gegarandeerd stemgeheim. Dit is een groot goed, dat twee aspecten heeft:

• Niemand kan reconstrueren wat een bepaalde kiezer heeft gestemd;
  
• Een kiezer kan aan derden niet bewijzen wat hij heeft gestemd.

De redenen voor het eerste aspect zijn bij de meeste kiezers afdoende bekend.
De hoofdreden van het tweede aspect is het voorkomen van het verkopen
en kopen van stemmen. Wie stemmen koopt, zal ook graag een bewijs zien dat op de gewenste wijze is gestemd. Het is daarom niet toegestaan dat iemand meekijkt bij het uitbrengen van een stem. (Voor gehandicapten die niet zelfstandig hun stem kunnen uitbrengen geldt deze regel niet, die mogen zich laten helpen. Het recht om te stemmen weegt dan zwaarder dan het stemgeheim.)
Beide aspecten van het stemgeheim zijn bij online stemmen zeer lastig te realiseren. Misschien zijn voor het eerste aspect nog technische oplossingen te bedenken (al zal
dit niet eenvoudig zijn). Maar, omdat bij online stemmen geen toezicht is op de omgeving waarin de kiezer zijn stem uitbrengt, is het stemgeheim niet te waarborgen. Daarbij zal het voor de meeste kiezers (vanwege de technische complexiteit) onmogelijk zijn de werking van alle waarborgen te begrijpen. In dat geval
wordt dus blind vertrouwen van de kiezer gevraagd, en dat vind ik zeer onwenselijk.
Ik heb ook bezwaren tegen de stemmachines die in ons land worden gebruikt. Ze bieden de kiezers geen mogelijkheid om de correctheid van de telprocedure te controleren. Van de kiezer wordt verwacht dat hij blind vertrouwen heeft in de werking van deze machines. Als, om wat voor reden dan ook, dat vertrouwen vervalt zijn de rapen gaar. Dan verliezen de gekozen afgevaardigden terstond hun legitimiteit. Hetzelfde geldt ook voor de door die afgevaardigden aangenomen wetten, enzovoort.
Voor meer informatie over de problemen van het stemmen met moderne middelen verwijs ik graag naar het betoog op mijn website: http://cardit.et.tudelft.nl/~knop/stemmachines/index.html

 

Peter Knoppers, Delft