Het nieuwe cultuur- en mediahuis Forum Groningen heeft de grote tentoonstelling ‘AI: More Than Human’ vanwege het coronavirus verlengd tot een met 16 augustus. De expositie biedt een uitgebreid inkijkje in één van de ingrijpendste technologische ontwikkelingen van dit moment: artificiële intelligentie (ai).
‘AI: More Than Human’ is de eerste expositie van het Forum aan de Nieuwe Markt in Groningen en zou oorspronkelijk tot en met 10 mei 2020 te zien zijn. Het coronavirus gooide roet in het eten, maar gelukkig kon Forum, nadat het de deuren weer opende, de tentoonstelling verlengen tot en met 16 augustus. Het is een internationale expositie die is opgezet in samenwerking met het Londense kunst- en cultuurpodium Barbican Centre.
Uitgangspunt van de expositie is dat de wens om intelligentie te creëren al eeuwenlang bij de mens bestaat. Het willen geven van leven aan niet-levende dingen gebeurde met behulp van magie, wetenschap, religie of illusie. Dit leidde tot pogingen om mensachtige figuren met speciale vaardigheden te creëren en intelligentiesystemen te ontwikkelen om ons denkvermogen te vergroten. Deze twee ontwikkelingen hebben de kunstmatige intelligentie gebracht tot waar ze nu staat, aldus de samenstellers van de expositie.
Op de expositie zien bezoekers hiervan talloze voorbeelden. Die lopen uiteen van het Japanse shintoïsme, de Golem in het judaïsme en de creatie van Frankenstein tot aan de opkomst van robots, replica’s van Alan Turing’s Bombe en IBM’s Watson en interactieve kunstinstallaties en video’s.
Deep Blue
Natuurlijk is er aandacht voor IBM’s Deep Blue, de schaakcomputer die Gary Kasparov versloeg, maar er komen ook veel minder bekende voorbeelden van onderzoek en onderzoeksresultaten langs. Een treffend recent voorbeeld is de robotvis SoFi (soft robotic fish), ontwikkeld door team onder leiding van Daniele Rus, een professor in robotics, aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT). SoFi is relatief goedkoop gemaakt van 3D-geprinte kunststoffen en uitgerust met ingebouwde camera’s. Wetenschappers zetten SoFI bijvoorbeeld in voor het maken van opnames dichtbij van oceaandieren. Die voelen zich dan minder snel bespied dan bij een cameraman met zwemvliezen.
De expositie staat ook stil bij de ethische en filosofische vraagstukken rond kunstmatige intelligentie. Zo wordt de documentaire Victim of the Brain van Piet Hoenderdos uit 1988 aangestipt, gebaseerd op een boek van ‘The Mind’s I’ van Daniel Dennett en Douglas Hofstadter over de filosofie van de geest, het bewustzijn en het zelf.
Ook is er nieuw, veelal interactief werk van internationale kunstenaars, zoals het Japanse collectief TeamLab, baanbrekende onderzoeksprojecten van bijvoorbeeld Deepmind, Google Jigsaw en het eerder genoemde MIT en werk van Hiroshi Ishiguro (de uitvinder die een robotversie van zichzelf maakte). Tezamen schetsen ze een actueel beeld van de ontwikkelingen en mogelijkheden van ai.
Tijdslijn
De expositie toont tevens een technologische tijdslijn met aandacht voor bijvoorbeeld het mathematisch-analytisch werk van Ada Lovelace en Charles Babbage uit de negentiende eeuw, de vorderingen van Claude Shannon op het vlak van informatie- en speltheorie uit de jaren ’50 en ontwikkelingen op het gebied van rekenkracht, neurale netwerken, machine learning en robotics. Wat dat betreft biedt deze rijke tentoonstelling ook een tijdreis door de it-geschiedenis.
Wie ‘AI: More Than Human’ wil bezoeken, dient wel vooraf op de website van het Forum tickets te kopen of te reserveren. Op vertoon van een ticket is de bijbehorende, gelijknamige catalogus met korting aan te schaffen (voor €20,- in plaats van €29,-).
Dit artikel stond in verkorte vorm ook in Computable Magazine #2 2020.
Nieuw instituut
Forum Groningen richt zich op de thema’s populaire cultuur, kennis & technologie en actualiteit. Daarover organiseert het cultuur- en mediahuis exposities en beschikt het over een Smartlab, vijf filmzalen en een multifunctionele zaal. Daarnaast biedt het Forum ruimte aan Storyworld, het nieuwe Nederlands museum voor strips, animatie en games, en aan de stadsbibliotheek.
