Uiteenlopende belangen frustreren zorg-ict

Vertragingen in de implementatie van ict-toepassingen in de zorg komen veelal door politieke en organisatorische aspecten en niet door de technologie. Dit zegt onderzoeker Arjen Stoop aan het Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van het Erasmus Medisch Centrum. Hij promoveerde op het proefschrift 'Evaluating ict applications in health care: studies from a sociotechnical perspective'. Stoop durft te stellen dat dit ook een van de redenen is dat het elektronisch medicatie dossier (emd) is uitgesteld. "Veel mensen hebben belang bij de invoering van het emd, maar die belangen zijn niet identiek. Er moeten dus eerst allerlei afspraken worden gemaakt voordat een landelijk emd de lucht in kan. Dit kan een reden zijn waarom het emd is uitgesteld."
De onderzoeker keek naar wat er geschreven is over de evaluatie van applicaties. Ook onderzocht hij zelf vier verschillende applicaties, waaronder een systeem waarmee apothekers in de dienstwaarneming het medicatieverleden van voor hen onbekende patiënten kunnen zien. Dit systeem lijkt op het emd, maar wordt alleen regionaal gebruikt. De applicatie bestond al een tijd, maar het duurde lang voordat deze geïmplementeerd werd. "Rond 2000 begonnen de belangen van de leveranciers, overheid, KNMP (koepelorganisatie van apothekers) en apothekers dezelfde kant op te wijzen", zegt Stoop. De overheid stelde via de KNMP geld beschikbaar aan leveranciers voor het bouwen van een systeem dat moest zorgen voor de verbetering van de farmaceutische zorg. Eerder wilden de leveranciers er niet aan vanwege de concurrentie. Nadat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) besloot dat drogisterijen ook toegang moesten krijgen tot dit systeem, besloten de apothekers ook mee te doen. Inmiddels is van meer dan de helft van de Nederlanders medicatie-informatie beschikbaar.
Uit het proefschrift van Stoop komt ook naar voren dat ontwerpers zich vaak niet bewust zijn van de behoefte van de gebruikers. Hij noemt het voorbeeld van een patiënteninformatiesysteem in de wachtkamer. "Een patiënt heeft daar op die plek vaak geen behoefte aan. Hij wil thuis geïnformeerd worden. Vaak heeft hij al een drempel genomen door naar de huisarts te gaan. Eenmaal bij de huisarts aangekomen, wil de patiënt vaak aandacht en een goed gesprek."