IT-managers verwachten opmerkelijke verschuivingen in de ook dit jaar weer groeiende IT-budgetten. Hardware lijkt in toenemende mate een ondergeschikte rol te spelen tegenover software en communicatie. De managers denken dat de vraag naar IT-personeel stijgt en dat de salarissen zich daaraan aanpassen. Ze gaan dan ook meer aandacht besteden aan het rekruteren van medewerkers. Verder maakt onzekerheid over technologische ontwikkelingen plaats voor het implementeren daarvan.
Alweer vijf jaar geleden startten Price Waterhouse en Computable de IT-review. Deze opiniepeiling signaleert elk kwartaal trends op het gebied van de informatietechnologie via een telkens terugkerende enquête, waarbij de resultaten van de verschillende onderwerpen met elkaar in verband worden gebracht. De eerste IT-opiniepeiling van 1996 omvat naast het standaardgedeelte de jaarlijks terugkerende budgetpeiling. Het standaardgedeelte bevat vragen over de uitgaven aan hardware en software, de veranderingen in het inzetten van IT-personeel en in salarissen, en de belangrijkste aandachtspunten van de IT-managers.
Om tendensen te kunnen vaststellen, vindt de enquête telkens plaats onder dezelfde bedrijven en overheidsinstellingen. De respons op het trendonderzoek is ook dit keer goed te noemen. Van de respondenten is ruim 60 procent werkzaam bij organisaties met maximaal vijfhonderd medewerkers. Circa 30 procent werkt bij een organisatie met tussen de vijfhonderd en de vijfduizend medewerkers. Ongeveer 10 procent is in dienst bij een organisatie met meer dan vijfduizend medewerkers. De bij deze bedrijven aanwezige mainframes en mini’s zijn met name van IBM, Dec en HP. De PC’s zijn hoofdzakelijk van Compaq en IBM.
Dit artikel gaat eerst in op de resultaten van de budgetpeiling. Daarbij is de IT-manager gevraagd naar de omvang en de verdeling van zijn IT-budget over de verschillende categorieën van uitgaven en naar de hoogte van de salarissen. Vervolgens komen de trends in de vaste onderwerpen uit het standaardgedeelte aan de orde. Hierbij wordt dit eerste kwartaal van 1996 vergeleken met de gemiddelde verwachtingen van 1994 en 1995.
IT-budgetten nemen toe
Uit de enquêteresultaten blijkt dat het IT-budget dit jaar toeneemt met ongeveer 9 procent (zie figuur 1). Na de budgetdaling van 5 procent in 1993 nam in 1994 en 1995 het budget zeer geleidelijk toe met respectievelijk 4 en 6 procent. De respondenten geven hiermee een duidelijke groei aan van de bestedingsruimte op het gebied van IT. Overigens blijft de omvang van het IT-budget schommelen rond de 2 procent van de totale omzet.
Uit een meer gedetailleerde beschouwing van het budget voor de acht verschillende categorieën van uitgaven blijkt dat de IT-manager een aantal belangrijke verschuivingen aanbrengt (zie figuur 2). Hij besteedt meer aan personeel en aan applicatiesoftware. Het personeelsbudget vertoont na een daling van enkele jaren nu weer een stijgende tendens. De oorzaak hiervan ligt zowel in een stijging van salarissen als in een toename van het inzetten van personeel, zo blijkt uit de standaardvragen over deze onderwerpen. Ook geven organisaties beduidend meer uit aan communicatie en aan netwerken. Het aandeel daarvan in het budget is de afgelopen drie jaar verdubbeld.
De groei in deze budgetten gaat ten koste van verwachte uitgaven op het gebied van hardware. De budgetten voor PC’s, terminals en printers dalen licht, terwijl die voor mainframes en mini’s een duidelijke afname vertonen. Op basis van de verwachting dat de kosten van het onderhoud van hardware dalen, valt mogelijk te concluderen dat de verwachte toename in personeel waarschijnlijk niet op dit gebied zal worden ingezet. Uit de antwoorden op de vragen over het inzetten van IT-personeel blijkt in ieder geval dat de behoefte aan personeel andere gebieden betreft.
Hardware en software
De verwachte stijging van de uitgaven aan hardware ligt dit eerste kwartaal van 1996 met een netto stijging (stijgingen minus dalingen) van 24 procent net onder het niveau van 1995 (zie figuur 3). Dit is in lijn met de resultaten van de budgetpeiling.
Voor de uitgaven aan software verwachten de Nederlandse IT-managers dit jaar weer een aanzienlijke netto stijging: maar liefst 57 procent. Sinds de start van de IT-review vijf jaar geleden zijn in dit beeld slechts kleinere veranderingen opgetreden.
Stijgend inkomen
De positieve salarisverwachting van de afgelopen jaren zet ook dit kwartaal verder door (zie figuur 4). In 1994 en 1995 verwachtten de IT-managers voor respectievelijk ongeveer 60 en circa 70 procent van hun personeel een gelijkblijvend of stijgend inkomen. Volgens de respondenten valt nu in 1996 voor ongeveer 85 procent van hun personeel een salarisstijging te verwachten. Voor 15 procent ligt zelfs een stijging ver boven het gemiddelde in het verschiet.
Uit de budgetpeiling blijkt dat de absolute hoogte van de bruto salarissen op ongeveer 50.000 gulden ligt voor het laagst gekwalificeerd personeel, circa 72.000 gulden voor de gemiddelde medewerker en ongeveer 122.000 gulden voor hoog gekwalificeerde mensen. Verder blijken de verschillen tussen de diverse sectoren beperkt te zijn.
Opmerkelijk is dat de IT-managers voor 1997, in tegenstelling tot voorafgaande jaren, verwachten dat de beloningen voor het hoogst gekwalificeerd personeel minder zullen stijgen dan de salarissen van de laag en gemiddeld gekwalificeerden. De hoogst gekwalificeerden hebben mogelijk al eerder geprofiteerd van de aantrekkende markt die de IT-review sinds begin vorig jaar signaleert.
IT-personeel rekruteren
De ingezette positieve trend voor externen en telecommunicatiepersoneel duurt voort. De respondenten verwachten dat de hoge netto stijging in 1995 van 45 procent voor externen en 55 procent voor telecommunicatiepersoneel dit kwartaal gehandhaafd blijft (zie figuur 5). Opvallend is de enorme stijging bij het inzetten van ontwikkelpersoneel. De respondenten verwachten voor het komend jaar een netto stijging van maar liefst 28 procent, terwijl in 1994 nog sprake was van een netto daling van 12 procent.
De positieve tendensen bij het inzetten van personeel lijken tot gevolg te hebben dat de aandacht voor het rekruteren van IT-personeel relatief sterk toeneemt; de respondenten signaleren dit. In 1993 was het rekruteren van IT-personeel met een tiende plaats in de lijst van aandachtspunten nog bijna aan het oog van de IT-manager onttrokken. Geleidelijk heeft dit punt echter meer aandacht gekregen, waardoor het nu de top-vijf is binnengedrongen, ten koste van onzekerheid over technologische ontwikkelingen.
Communicatie en netwerken
Voor het eerst zetten de IT-managers ‘communicatie en netwerken’ bovenaan op de lijst met aandachtspunten, na een vierde plaats in 1994 en derde plaats in 1995 (zie figuur 6). De toegenomen aandacht blijkt ook uit het voortdurend groeiende budget voor ‘communicatie en netwerken’ en de al enkele jaren grote vraag naar telecommunicatiepersoneel. Uit de top-vijf verdwijnt de onzekerheid over IT-ontwikkelingen, terwijl tegelijkertijd het budget voor applicatiesoftware, communicatie en personeel toeneemt.
Opmerkelijk is dat de respondenten niet één aandachtspunt duidelijk belangrijker vinden dan de rest. Wellicht hebben de IT-managers nu hun keuze bepaald en maken ze zich op voor het realiseren van de plannen. Een indicatie hiervoor kan zijn dat bij een groot aantal projecten waarbij Price Waterhouse is betrokken wordt beoogd nieuwe technologische ontwikkelingen versneld te implementeren.
Deze ontwikkeling kan verklaren dat de nadruk ligt op het aanschaffen van applicatiesoftware en het inpassen daarvan in de bestaande infrastructuur middels investeringen in communicatie en netwerken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de sterke groei op het gebied van geïntegreerde softwarepakketten, groupware, mobiele communicatie en edi (electronic data interchange). Voor de implementatie is uiteraard meer menskracht benodigd, waarbij organisaties naast externen nu ook eigen personeel aantrekken.
Een mogelijk addertje onder het gras bij het realiseren van deze plannen kan het rekruteren van dit benodigde personeel zijn. Vooralsnog kan de IT-medewerker van deze ontwikkelingen profiteren, zoals blijkt uit het doorzetten van de trend naar hogere salarisstijgingen.
H.R. Oei en R. Knechten zijn beiden werkzaam bij Price Waterhouse Management Consultants. Oei is als senior manager verantwoordelijk voor Informatie Technologie Consulting. Deze afdeling, waarvan ook Knechten deel uitmaakt, adviseert op alle gebieden van de informatietechnologie, waaronder strategische planning, het realiseren van IT-oplossingen en het beoordelen van de effectiviteit en de efficiëntie van IT-organisaties en -systemen.
Price Waterhouse Management Consultants houdt in samenwerking met Computable eens per kwartaal in Nederland een opiniepeiling op het gebied van de informatietechnologie (IT). Een duizendtal managers uit het lezersbestand van Computable ontvangt een uit twee delen bestaand enquêteformulier. Het eerste deel heeft betrekking op het personeelsbeleid en het veranderingspatroon in de uitgaven aan hardware en software. Het tweede deel betreft telkens een ander specifiek IT-onderwerp – dit kwartaal de budgetpeiling. Elk kwartaal herhaalt Price Waterhouse deze enquête en publiceert Computable de resultaten.