Na het mislukken van de onderhandelingen met Telefónica gaat Paul Smits, bestuursvoorzitter van KPN, schijnbaar onverstoorbaar door met zoeken naar een nieuwe partner. Maar het mislukken van zijn eerste internationale avontuur pleit niet voor zijn politieke inschattingsvermogen.
Op een speciaal belegde vergadering van het Telefónica-bestuur bleek dat een deel van het bestuur tegen een fusie met KPN stemde. Paul Smits verklaarde na terugkeer in Nederland op een perconferentie ’teleurgesteld’ te zijn. Pas op dat monent werd hem duidelijk dat Telefónica zwaar verdeeld was en Telefónica-president Juan Villalonga zijn hand had overspeeld. Smits wilde niet verder bij de interne politieke perikelen betrokken raken: "We willen het niet weten en we willen het niet importeren in een fusie."
Onvoldoende analyse
Volgens europarlementariër Wim van Velzen (CDA) had KPN echter al veel eerder kunnen inzien dat Villalonga voor zijn beurt sprak. Van Velzen: "Het is zwak van KPN dat ze onvoldoende analyse hebben gemaakt van de politieke component van de zaak en van de cultuur. Het was al lang duidelijk dat de Spaanse regering Villalonga kwijt wilde. Als je niet analiseert wat er gebeurt kun je deze misstappen maken."
Juan Villalonga is onder meer in problemen gekomen door een riante optieregeling, die hem ongeveer veertig miljoen gulden opleverde. Volgens Van Velzen is dit niet het enige. Ook de affaire Bangermann speelt Villalonga nu nog parten. Martin Bangermann, lid van de Europese commissie, zou vorig jaar tegen een salaris van twee miljoen gulden in dienst treden van Telefónica. Terwijl Villalonga op de Spaanse televisie trionfantelijk verklaarde dat hij zijn eigen Ronaldo had binnengehaald, brak er een storm van internationaal protest los. De reacties varieerden destijds van onethisch tot ‘verachtelijk’.
Villalonga staat niet alleen op gespannen voet met de Spaanse regering, maar ook met de belangrijkste aandeelhouders van Telefónica: de banken BBVA en La Craixa. De contacten tussen KPN en Telefónica zijn ontstaan in maart, toen beide bedrijven in de race waren voor het kopen van Endemol. Hoewel KPN achter het net viste, zijn op dat moment wel de onderhandelingen begonnen. Villalonga lichtte zijn aandeelhouders echter pas op het laatste moment in. Hun vertegenwoordigers behoorden dan ook tot de tegenstemmers.
Staatsbelang
Naast de wankele positie van topman Villalonga speelde mee dat beide telecombedrijven een aanzienlijk staatsbelang hebben. Hoewel de Nederlandse regering uiteindelijk af wil van zijn aandelenpakket in KPN van 43 procent, constateerden Spaanse media toch met zorg dat de Nederlandse staat invloed zou krijgen in het geplande samenwerkingsverband. De Spaanse regering eiste bij monde van minister van economische zaken Rato van de Nederlandse regering dat ze snel haar aandelen zou verkopen. Smits noemde dit echter een non-issue, die geen rol gespeeld zou hebben bij de onderhandelingen.
