Ict-bedrijven in Nederland moeten meer gebruik maken van vrouwelijk talent. Dat stellen Monique Coebergh en Diane Janknegt, managers bij automatiseringsbedrijven IBM en Microsoft. Communicatie en samenwerken, daar zijn vrouwen juist goed in. “Met die talenten niets doen, dat is doodzonde”
|
Het personeelsbestand van bedrijven moet een afspiegeling zijn van de samenleving, stellen Coebergh en Janknegt. Coebergh heeft dat in haar eigen verkoopteam (dertig medewerkers) aardig voor elkaar, zegt ze. “Ik heb misschien wel het IBM-team met de grootste diversiteit.”
Dat komt omdat ze er zelf op let, maar ook omdat werkgever IBM er een beleid voor heeft. Het bedrijf wil maximaal profiteren van de verschillen tussen man en vrouw, maar ook tussen verschillende culturen en andere groepen in de samenleving, legt ze uit. Die variatie is goed voor de klant, die immers net zo divers is. Echter ook omdat andere groepen, andere talenten hebben. “Vrouwen bijvoorbeeld, zijn bij uitstek goed in het helpen van klanten met transitie-trajecten. Ook zijn ze goed in staat verschillende afdelingen met elkaar te laten samenwerken, of bedrijven helpen met de adoptie van nieuwe technieken. Precies wat er tegenwoordig veel met ict wordt gedaan. Het is doodzonde, als je er niets mee doet.” Janknegt, bij Microsoft manager voor sales en marketing, vult aan: “Goed luisteren, het goed kunnen omgaan met medewerkers, vrouwen brengen dat mee. Dat is toch een voordeel?”
Betere verdeling
De twee zouden graag zien dat het aandeel vrouwen in de ict stijgt. Waar de balans uiteindelijk moet liggen, weten ze niet. Coebergh: “Het hoeft niet ‘fifty-fifty’ te worden. Als het percentage vrouwen maar stijgt. Ook in topfuncties.” Ze benadrukken beiden dat het aantal vrouwen in de arbeidsbevolking niet voortdurend het belangrijkste is voor hen. “Ik heb niet het idee dat we het slecht hebben. Het zou mooi zijn als de verdeling beter was”, aldus Janknegt.
IBM en Microsoft lopen wat de aantallen vrouwen betreft behoorlijk voor op het gemiddelde in de sector. Bij IBM Nederland is 21 procent vrouw – wereldwijd bij Big Blue 28 procent. Het aantal vrouwelijke managers bedraagt in Nederland 14 procent – wereldwijd 23 procent. Bij Microsoft Nederland is 16 procent van de managers vrouw, van het totale personeel in Nederland is 17 procent vrouw.
De Amerikaanse softwaregigant wil de arbeidsparticipatie van vrouwen fors laten stijgen, zegt ze. Volgens Janknegt loopt Microsoft Nederland daarnaast nog achter bij de andere kantoren. Ze weet zeker dat het niet ligt aan de Nederlandse general manager, Michel van der Bel. “Hij staat er wel open voor. En anders zijn er genoeg bijdehante vrouwen die hem erop zullen wijzen.”
Arbeidsvoorwaarden
Ook andere ict-bedrijven moeten extra moeite doen om de instroom van vrouwen te laten groeien. Daarvoor zijn daarop toegesneden arbeidsvoorwaarden cruciaal. Dat kunnen regelingen zijn voor kinderopvang, zorgverlof, thuiswerken en bijvoorbeeld toestaan dat een medewerker een jaar met bijzonder verlof gaat. Dat zijn bij IBM onderdelen van de arbeidsvoorwaarden, afgesproken met de ondernemingsraad. Microsoft stelt soortgelijke regelingen te kennen; het meldt daarnaast de kinderopvang te willen flexibiliseren, de mogelijkheden tot parttime werken verder te willen onderzoeken en op zoek te zijn naar meer manieren om de ‘work-life balance’ te verbeteren.
Wat helpt zijn alle regelingen die een medewerker in staat stellen een goede balans te vinden tussen werk en privé, stelt Coebergh. Een geïnteresseerde moet zich daarnaast realiseren dat niet alle functies in drie dagen passen, meent ze. Janknegt: “Ik wil enthousiast blijven over mijn werk. Dat betekent niet persé dat ik naar een hogere functie moet doorgroeien. Verbreding kan ook een oplossing zijn, als ik er maar plezier in houdt.”
Vrouwen scheppen kansen De campagne ‘Vrouwen scheppen kansen in de ict’ brengt aanstaande dinsdag personeelsmanagers, it-bedrijven als Getronics, IBM en Microsoft en bij het onderwerp betrokken ict’ers bijeen in Utrecht. Met de conferentie ‘De Prijs van Gender’ wil de campagne-organisatie de kosten en baten analyseren van een goede vrouw-man verdeling in het bedrijf. Ook presenteren ze er de eerste resultaten van de campagne, die tot doel heeft binnen de ict de ongelijke verhouding tussen mannen en vrouwen te verkleinen. Meer informatie over de conferentieis te vinden op http://www.vrouwenindeict.nl. |
Beter zoeken
Van de kandidaten die solliciteren naar een management-functie bij de bedrijven zou minimaal 20 procent vrouw moeten zijn, zo wil Coebergh, en volgens haar ook IBM. “Dan heb je in ieder geval een keuze. Zoals oud-minster Neele Kroes al zei, ‘kan je geen vrouw vinden, moet je beter zoeken.'” Om vrouwelijke respondenten te stimuleren, stelt Microsoft volgens Janknegt de vrouwelijke talenten centraal in personeelsadvertenties. “De kandidaat moet dan bijvoorbeeld gevoel hebben voor het aansturen van een team.”
Een bedrijf moet ook intern op zoek naar getalenteerde vrouwen. Vrouwen maken hun ambities minder snel expliciet, stellen de twee. De weerstand om risico’s te nemen is wat groter; voordat je begint aan een managementpositie, willen veel vrouwen eerst zeker weten dat ze het aankunnen. De meeste mannen beginnen gewoon. Coebergh: “Vijftien jaar geleden, toen ik in opleiding kwam bij IBM, was ik de enige die niet zei dat ik manager wilde worden.”
Moeder en manager
Beide managers zijn zwanger. Het wordt Janknegt haar eerste kind, voor Coebergh de tweede. Het moederschap (ouderschap) is volgens de twee goed te combineren met een managementbaan; uiteraard doordat het bedrijf dat mogelijk maakt. De IBM- en Microsoft-medewerker herkennen niet de verhalen van ict’ers die het door hun baas verboden wordt een dag in de week thuis te werken of part-time. Janknegt: “Je moet een enkele keer verdedigen dat je ook blij bent moeder te worden. Men neemt aan dat het met de carrière nu wel afgelopen zal zijn.” Daarnaast zijn de twee, door het combineren van kinderen en een managementfunctie, voortrekkers binnen hun bedrijven. Kan het, twee kinderen grootbrengen en vier dagen per week een managementfunctie vervullen? Coebergh: “Ja. En het zou leuk zijn als er velen mij volgen.”< BR>
Evenwichtige personeelsopbouw
De arbeidsparticipatie van vrouwen in de ict-sector blijft ver achter bij het landelijk gemiddelde. Van de beroepsbevolking in Nederland is 44 procent vrouw. In de ict is het niet meer dan 11 procent.
Tenminste, zo was het in 1998 en dat lijkt het in 2001 nog steeds, concluderen onderzoekers in een literatuurverkenning voor de stimuleringscampagne ‘Vrouwen scheppen kansen in de ict’. Vergeleken met andere landen is Nederland op dit gebied een hekkensluiter.
Er zijn onvoldoende gegevens bekend over de vrouw-man verhoudingen in de personeelstaten van ict-bedrijven of ict-functionarissen bij andere bedrijven. Over het aantal vrouwen in hogere ict-managementfuncties zijn bijvoorbeeld geen exacte gegevens, zo schrijven de onderzoekers. Van de honderd grootste Nederlandse bedrijven, wordt nog geen 2 procent van de topfuncties vervuld door een vrouw.
De onderzoekers vermoeden daarnaast dat veel vrouwen hun ict-baan na verloop van tijd weer opgeven. Ze leiden dat af uit gegevens van ict-bedrijven. Daaruit blijkt dat die de laatste jaren meer vrouwen aannemen, maar dat desondanks het totale percentage niet toeneemt. Waarom de vrouwen weer uitstappen, weten de onderzoekers niet precies. Ze verwijzen naar een studie uit de Verenigde Staten. Die wijst erop dat vrouwen zich niet herkennen in de (ict)-bedrijfscultuur, ze ontevreden zijn over de ontplooiingsmogelijkheden en hun werk niet goed kunnen combineren met hun privé-leven.
‘Ict-sector zit nog in de jaren zeventig’
Wat arbeidsvoorwaarden betreft als kinderopvang of deeltijdarbeid, lijkt het wel alsof de ict-sector is blijven steken in de jaren zeventig. Dat vinden onderhandelaars van FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond, Gerard van Hees en Maurice Limmen. Van Hees: “Part time werken, dat is kennelijk alleen iets voor secretaresses en receptionistes.”
Eind jaren negentig had FNV Bondgenoten een apart project ‘Een stap voorwaarts’, om de arbeidsvoorwaarden in de ict flexibeler te maken. Volgens Van Hees moeten de bonden echter nog steeds hard lobbyen voor dergelijke moderne arbeidsvoorwaarden. Iedere keer dat ze erin slagen om in een cao afspraken te maken over kinderopvang, is een doorbraak. “Het komt een beetje doordat de ict-sector pas de laatste jaren bezig is met zaken als projectmanagement en bedrijfsprocessen. Daarvoor was ict vooral een wiskundige toepassing. Daar zijn heel andere medewerkers voor nodig.”
De bedrijfscultuur in de ict-bedrijven lijkt overheerst door de gedachte dat je leeft om te werken. “Men verwacht dat je altijd met je werk bezig bent, en ’s avonds nog met je collega’s naar het café wilt. Voor de situatie thuis is geen plaats. Dat schrikt veel vrouwen, maar ook mannen af.”
Kinderopvang en deeltijdarbeid zijn echter bij veel ict-bedrijven nog steeds taboe. De ict-werkgevers twijfelen aan de loyaliteit van hun werknemers, als deze hierover, of over cao’s en vakbonden begint, merkt Van Hees.
Limmen: “Het lijkt soms net zo achtergebleven als de bouwsector. Werkgevers weigeren zich te realiseren dat, als hun medewerkers kinderen krijgen, er grote organisatorische problemen kunnen ontstaan.” Hij bemiddelde nog kort geleden voor een programmeur die van zijn baas geen toestemming kreeg om rond half tien te beginnen, zodat hij zijn kinderen bij de crèche kon brengen. De baas vreesde onder meer voor de uitstraling naar de klant. “Dat is zo’n onzin. Die werknemer kan dat half uur best compenseren op een ander moment. Juist in deze sector zou je denken dat er mogelijkheden genoeg zijn om dat te regelen.”
Andere ict’ers durven niet te beginnen over thuiswerken, of een dag minder per week, merken de bonden. Limmen: “Je mag het weliswaar opeisen, met de wet in de hand, maar als dat betekent dat je carrière schade oploopt, blijf je dus maar voltijds werken.”
Er zijn wel verbeteringen geboekt, zegt Van Hees. “Bij bijvoorbeeld Pinkroccade of Getronics zijn de regels waar het deze arbeidsvoorwaarden betreft beter dan vroeger. In bijvoorbeeld de ick-cao (die geld voor dertigduizend werknemers) is echter het bedrag voor kinderopvang nog lang niet kostendekkend. Er is veel meer vraag naar.”