“Was er aanvankelijk nog enige eenheid rondom het relationele model en SQL, na enige decennia is daar niets meer van over”, stelt Han Zijlstra. “Gelukkig zien we ook andere bewegingen”, constateert hij, waaronder de ontwikkeling van de taal Tutorial D en Dataphor.
Rick van der Lans constateert terecht in zijn column ‘Databaseservers zijn niet meer overdraagbaar’ (Computable, 24 december 2004) dat databases volkomen onoverdraagbaar zijn geworden. Was er aanvankelijk nog enige eenheid rondom het relationele model en SQL, na enige decennia is daar niets meer van over. Elke databaseleverancier doet zijn uiterste best om nog mooiere mogelijkheden te implementeren als een ander, en verwijdert zich daarmee steeds verder van het vroegere ideaal van een gemeenschappelijke logisch gefundeerde databasetaal.
Verzamelbak
Je moet echter toegeven dat het ze ook niet makkelijk wordt gemaakt. De internationale comités die zich bezighouden met de standaardisatie van SQL hebben van deze taal een worst gemaakt die moeilijk te implementeren en logisch inconsistent is, en die een verzamelbak is van alle mogelijkheden van alle databaseproducenten. SQL is steeds uitgebreider en complexer gemaakt, maar kan in de praktijk van alle dag feitelijk steeds minder oplossingen bieden.
Dat Van der Lans dus droef is, valt te begrijpen; je kan van de huidige situatie in databaseland ook niet vrolijk worden. Jammer is echter dat hij het moede hoofd in de schoot legt en constateert dat we ermee moeten leren leven. Gelukkig zien we ook andere bewegingen. In de eerste plaats hebben Date en Darwen de taal Tutorial D, ontwikkeld, waarvan Van der Lans goed op de hoogte is. Tutorial D is een krachtige, logisch gefundeerde databasetaal, die een degelijk uitgangspunt vormt voor de complexe problemen van deze tijd. Deze taal kent complexe datatypen, overerving en mogelijkheden die bekend zijn uit de objectwereld. Dit alles is geformuleerd binnen het relationele model, dé formele theorie over data die na dertig jaar nog fier overeind staat. Tutorial D is niet een commercieel product, maar vormt er wel de basis voor.
Hypes en trends
Uit de hoek van ontwikkelaars komt een interessant product als Dataphor (zie http://www.alphore.com). Op de site van Alphora wordt geconstateerd dat jaren van marketinghypes en kortzichtige filosofieën de ervaren softwareontwikkelaars sceptisch hebben gemaakt over tools en technologie. Softwarearchitecten zijn gebombardeerd met trends, die aantrekkelijk leken totdat ze aan de praktijk werden blootgesteld. Eenmaal ingevoerd ontstonden nieuwe problemen en groeide de complexiteit, hetgeen weer de basis vormde voor de volgende trend. In deze complexer wordende omgeving moeten de ontwikkelaars steeds ambitieuzere oplossingen bieden.
De oplossing voor toenemende complexiteit kan alleen gevonden worden in technologieën die gebaseerd zijn op formele grondslagen; grondslagen die het mogelijk maken om softwareapplicaties te bouwen die tijdloos en onafhankelijk van trends zijn. De makers van Dataphor verlaten dan ook SQL en komen weer terug bij het relationele model. Het aardige is dat bovenstaande constateringen niet komen uit de hoek van database-experts, maar van ontwikkelaars van systemen, die op basis daarvan besluiten een fundamentelere oplossing te ontwikkelen.
Kortom, er gloort licht aan de horizon, al zal het nog wel even duren voordat we het daglicht zien. Ik denk dat de vernieuwing in databaseland niet geïnitieerd zal worden door de leveranciers van databasesystemen, maar door de afnemers ervan, de grote ontwikkelfabrieken, de ontwikkelaars. De leveranciers zijn te druk bezig met zich te profileren. De afnemers hebben baat bij werkelijke oplossingen.< BR>
Han Zijlstra, database consultant
