De juridische commissie van het Europees Parlement heeft gisteren met grote meerderheid besloten de Europese Commissie om opnieuw een richtlijn op te stellen voor de softwarepatenten.
De beslissing is een krachtige uitspraak van de EP-leden. Ze geven duidelijk aan dat het alom bekritiseerde raadsvoorstel een doodlopende weg is. Het is nu aan de commissie om een nieuw voorstel te maken, of hetzelfde voorstel aan het parlement voor te leggen. Het Europees Parlement kan dan een nieuwe eerste lezing houden, naar alle waarschijnlijkheid met de voormalige Franse premier Michel Rocard als rapporteur.
De Eurocommissaris voor de interne markt, Charles McCreevy, had ’s ochtends de juridische commissie verzekerd dat de Europese Raad van Ministers haar hoogst omstreden voorstel uiteindelijk aan zou nemen. Hij kondigde aan dat het Luxemburgse voorzitterschap schriftelijke toezeggingen ontvangen had over het opnieuw op de agenda plaatsen van de richtlijn als een hamerstuk op een komende raad. Dat zou geen ruimte gelaten hebben voor hernieuwde onderhandelingen. Het parlement besloot hierop dat het herstarten van de wetgevingsprocedure de beste oplossing is.
EP-lid Michel Rocard hield een indrukwekkende speech tijdens het overleg met de Commissaris. Hij verwees naar de ‘onelegante handelswijze’ van de commissie, zoals het negeren van de belangrijke EP-amendementen in haar aanbevelingen aan de raad. Daarnaast haalde hij de Nederlandse en Duitse regeringen aan die hun nationale parlementen negeerden, het door Microsoft gesponserde Ierse voorzitterschap en de voorgenomen bekrachtigingen van het ‘politieke akkoord’ tijdens enkele visserijraden.
Rocard vertelde verder dat tijdens een overleg met de Poolse regering de industriële partijen bevestigden dat het raadsvoorstel pure softwarepatenten toelaat en verbaasde zich er over dat de commissie niettemin het tegendeel bleef te beweren. Ondanks dat hij zich later die dag bij de stemming over de hernieuwde voorlegging onthield, is het feit dat bijna alle anderen voorstemden vermoedelijk aan hem toe te schrijven.
De Europese Commissie kan in theorie een hernieuwde voorlegging weigeren. Maar gezien de kracht van het verzoek van het parlement en de twijfels van de lidstaten in de raad, lijkt een nieuwe start de beste manier om dit dossier op het juiste spoor te zetten.
Jonas Maebe, bestuurslid van FFII, verklaart: ‘De Eurocommissaris kan een sprong voorwaarts maken door een nieuw en gebalanceerd voorstel aan het Europees Parlement voor te leggen. Door rekening te houden met de ontelbare nieuwe feiten die aan het licht gekomen zijn sinds deze procedure in 2002 begon, heeft de Commissie een prachtige kans de Lissabon-strategie nieuw leven in te blazen.’
Dieter Van Uytvanck, woordvoerder FFII Nederland: ‘We hebben deze overwinning voor de democratie te danken aan de leden van het Europees Parlement. Vandaag hebben ze bewezen echt te luisteren naar de zorgen van de Europese burgers. Natuurlijk zouden we al de Europeanen willen bedanken die hun stem hebben laten horen in dit debat. Ik ben er zeker van dat zonder hun indrukwekkende steun voor een innovatief klimaat dat bevrijd is van softwarepatenten, deze stap niet mogelijk geweest was.’
‘Een nieuw commissievoorstel is de enige manier om uit de huidige situatie te raken,’ aldus GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg. ‘Niemand is tevreden met het voorliggende voorstel. Mocht de commissie ervoor kiezen het onderwerp te laten vallen, dan zullen wij daar niet rouwig om zijn. Het huidige auteursrecht biedt voldoende bescherming voor software uitvindingen.’
De juridische commissie nam het besluit gisteravond na een discussie met de verantwoordelijke eurocommissaris Charlie McCreevy. Veel europarlementariërs vonden hem vaag in zijn uitleg over de volgende stappen van de commissie. Omdat het huidige voorstel niet langer op een afgetekende meerderheid in de Raad van Ministers kon rekenen en de laatste vergaderingen van de raad in impasse eindigden, besloten de europarlementariërs het heft in eigen hand te nemen en om een nieuw voorstel te verzoeken.
Ook de Tweede Kamerfractie van GroenLinks heeft zich stevig verzet tegen de voorstellen. Voorafgaand aan de vergadering van Europese ministers waar het voorstel door de lidstaten werd goedgekeurd, had de Nederlandse regering de kamer verkeerd ingelicht over de positie van het Europees Parlement. Vervolgens weigerde de regering een motie van de kamer, waarin gevraagd werd om het onthouden van steun aan het voorstel uit te voeren.
‘Niet chique’ noemde GroenLinks-kamerlid Kees Vendrik de opstelling van de regering onlangs in een spoeddebat, dat was aangevraagd in een laatste poging een besluit over het dossier te voorkomen. Op deze manier zou het Europees Parlement ruimte hebben de procedure voor een nieuwe eerste lezing uit te voeren.