Binnen de overheid vindt op het vlak van architectuur veel bedrijvigheid plaats. Dat lijkt een contradictio in terminis, maar in dit geval kunnen bedrijven hier een voorbeeld aan nemen. Enkele jaren geleden is Nora geboren, de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur. Inmiddels is ze bijna drie jaar oud en heeft een upgrade ondergaan en versie 3.0 (strategiekatern) zag onlangs het levenslicht. Nu is er rumoer ontstaan over haar publiek. Sommigen stellen dat het louter voer is voor architecten, andere suggereren dat het publiek veel breder zou moeten zijn; ook bestuurders en managers moeten het kunnen lezen en toepassen.
Een referentiearchitectuur is bedoeld als referentie, het woord zegt het al. Met de referentiearchitectuur op het netvlies stellen wij een bedrijfs- en informatiearchitectuur, een bestemmingsplan van de organisatie en informatievoorziening, op voor onze eigen organisatie. In dit proces spelen architecten een belangrijke rol, namelijk dat er op dat moment met bestuurders en managers gesproken gaat worden over de inrichting van de organisatie en informatievoorziening en dat er vandaar uit keuzes gemaakt moeten worden. En daar zien we het vaak mis gaan, de architectuur gaat een eigen leven leiden, er wordt te rigide mee omgegaan, de aansluiting met bestuurders en (ict-)managers wordt gemist.
Er is nog iets anders aan de hand, per definitie loopt een goede architectuur voor op de werkelijkheid, omdat visie en strategie erin worden verwerkt. Schrijnend is echter om te zien dat het gat steeds groter lijkt te worden, gemeenten en andere overheidsinstellingen lopen steeds verder achter op Nora. Misschien heeft het een met het ander te maken?
Volgens mij zit Nora goed in haar vel, laten we dat voorop stellen. Ze kan behoorlijk abstract vertellen, maar oké, dat kun je niet anders verwachten van een referentiearchitectuur. Ik geloof echter dat het verstandig zou zijn om nu even meer effort te steken in de doorvertaling van Nora naar de eigen organisatie, dus de ontwikkelingen van Nora even stop te zetten, en meer tijd en geld steken in het concreet maken voor de eigen organisatie (lokale inspanningen) en hierover communiceren, communiceren en communiceren. Hier ligt een uitdaging, want Nora is ongeveer heilig verklaart, nog voordat ze drie is geworden. Wie weet raadt?
Als er iets is wat ik geleerd heb, is dat er niet zoiets is als de ene zaligmakende oplossing. Nee, meestal zijn er tal van alternatieve oplossingen die vergelijkbare kwaliteit bieden. Dit geldt met name op het vlak van ICT Architectuur.
Als ik dan zo dit artikel lees, denk ik dat het beschreven gat tussen NORA en de werkelijkheid met name een gat is van gebrek aan herkenning, vertaling. Voor zover mijn kennis en ervaring van NORA en de overheid reikt, denk ik dat er veel overheden zijn die een deel van NORA al hebben ingevuld zonder dat ze zich daar van bewust zijn.
Mijn antwoord op de vraag “Wie weet raad?” zou dan ook zijn:
Ga het land in en inventariseer bij de verschillende overheden wat er nu al ge�mplementeerd is. Probeer met een NORA-bril te kijken naar de verschillende initiatieven en zoek naar de overeenkomsten in plaats van naar de verschillen.
Ik denk dat we nog positief verrast zullen zijn over de uitkomst die gevonden wordt.