Het Rijk heeft zijn ict-leveringsvoorwaarden aangepast, zodat leveranciers van open source niet meer worden benadeeld. Het door velen gewraakte artikel 59 uit de Algemene Rijksvoorwaarden bij IT-overeenkomsten (Arbit) is geschrapt. Dat verplichtte opensourceleveranciers tot aanvullend herkomstonderzoek om het Rijk te vrijwaren van claims van derden. Bovendien behandelen de nieuwe bepalingen open source software als standaardprogrammatuur in plaats van maatwerk.
Het is de bedoeling dat alle Rijksoverheden de bepalingen gebruiken bij de inkoop van ict-producten of -diensten. De Arbit-voorwaarden zijn niet van toepassing als een opensourceproduct rechtstreeks van internet wordt gedownload en in gebruik wordt genomen, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Als een leverancier een deel of het geheel van de werkzaamheden zelf met open broncode bouwt, kan de Arbit wel van toepassing worden verklaard. Dan wordt de open source software gekwalificeerd als standaardprogrammatuur. Daarbij draagt de rechthebbende de software niet in eigendom over, maar in gebruik. Dat is bij closed source software ook het geval.
Artikel 59
Na publicatie van de oorspronkelijke Arbit-bepalingen in juni 2010 uitten veel deskundigen en Computable-experts kritiek. De voorwaarden zouden bepalingen bevatten die ongunstig zijn voor leveranciers van open source software. Het ging vooral om artikel 59, waarin opensourceleveranciers verplicht werden aanvullend onderzoek te doen naar de herkomst van de software, om de overheid te kunnen vrijwaren van claims.
Door dit aanvullende herkomstonderzoek creëert de overheid een ongelijk speelveld voor opensourceleveranciers, vonden meerdere deskundigen. 'Hun wordt geen tegemoetkoming op andere punten geboden', was bijvoorbeeld de redenering van juridisch adviseur Walter van Holst van Programmabureau Nederland Open in Verbinding (NOiV). Juridisch adviseur en universitair docent ict- en aanbestedingsrecht Mathieu Paapst sprak van een 'faux pas'.
Addendum
Om aan de kritiek tegemoet te komen, beloofde het ministerie in eerste instantie een opensourcebijlage ('addendum') bij de Arbit op te stellen. De ambtenaren zien daar nu vanaf en passen het oorspronkelijke document aan. Doordat Arbit open source software als standaardprogrammatuur aanmerkt in plaats van maatwerkapparatuur, is het niet nodig een afzonderlijke definitie van open source software op te nemen, is hun redenering.
Waarom zet de overheid alles op alles om OSS in gebruik te krijgen en heeft ze dergelijke voorwaarden nodig ?
In het bedrijfsleven kom ik nooit dergelijke eisen tegen.
Is men in het bedrijfsleven minder geinteresseerd in TCO?
Bedrijven als Shell, Philips, Unilever, etc. kunnen toch even makkelijk miljoenen van hun eigen geld besparen op hun honderdduizenden werkplekken?
Kennelijk gaan de besparingen veel makkelijker met ons gemeenschapsgeld
Absoluut goed dat Open Source Software gelijke kans krijgt. Maar waarom wordt die juridische vrijwaring geschrapt? Die is er niet voor niets! Het kan dus straks zover komen dat een overheidsorganisatie in goed vertrouwen een stukje Open Source Software gebruikt waarin stukken code verwerkt zijn waarop copyright blijkt te rusten. De oorspronkelijke eigenaar van dit copyright kan vervolgens een grote schadeclaim kan indienen bij de overheid en alle andere gebruikers die niet gevrijwaard zijn. Dit risico is juist de reden dat grote bedrijven vrijwaring bieden, ook op de Open Source stukken software die zij als deel van hun commerciele oplossing bieden. Zo biedt Oracle bijvoorbeeld deze vrijwaring op Oracle Enterprise Linux, ondanks dat die geheel opgebouwd is uit Open Source componenten, en er geen licentiekosten verschuldigd zijn.
@Roland: De oorspronkelijke voorwaarden maakten het gebruik van open source vrijwel onmogelijk bij de overheid: Het is onmogelijk om de eigendomsrechten van de software over te dragen wanneer je deze rechten helemaal niet hebt, zie bv. de GPL of BSD licenctie voorwaarden.
Ook het verplichte naar de herkomst van de software gold uitsluitend voor open source leveranciers, terwijl een closed source leverancier exact dezelfde software kon leveren onder zijn eigen naam zonder een aanvullend onderzoek. (denk aan software uitgegeven onder bv. BSD of MIT licentie die je zo mag verkopen)
In het bedrijfsleven is open source software al vele jaren gemeengoed, vrijwel overal kom je Linux servers tegen.
@Frank,
Ik heb het ook niet over Linux servers die je inderdaad overal tegen komt, maar over de drang van onze overheid om WERKPLEKKEN en ALLE software naar OSS te migreren.
Een dergelijke dwangmatige aanpak kom ik bij geen enkel bedrijf tegen die voor z’n eigen centen verantwoordelijk is!
Ik ben zeker voor een gedegen afweging voor specifieke systemen of oplossingen, maar niet met het simplistische idee dat licentiekosten het hele verhaal is.
@Roland: Heb je daar voorbeelden van? Ik ken zelf geen enkel voorbeeld van de overheid waar men _alle_ software op de werkplekken wil migreren naar open source. Een aantal software pakketten, daar ben ik wel mee bekend, maar ik heb de afgelopen 5 jaar nog nooit gehoord dat men alles wilde migreren. Ik heb niet de indruk dat het gebruik van open source een doel op zich is geworden. Waar men nu voor heeft gezorgd, is dat het gebruik van open source _ook_ mogelijk is. Ook wanneer men zich aan de inkoopregels houdt.
@Frank: Ik denk dan aan computable artikelen zoals:
Winnaar unaniem gekozen
Project Antonius Open! is beste business case
Read more: https://www.computable.nl/artikel/ict_topics/open_source/3327088/1277105/project-antonius-open-is-beste-business-case.html#ixzz1EJXPBT95
Met deze onderbouwing:
https://www.computable.nl/artikel/ict_topics/open_source/3282801/1277105/st-antonius-reduceert-kosten-met-open-source.html
Ik ben benieuwd wat op termijn de besparingen zijn en wat echt gerealiseerd is….
@Roland: Een ziekenhuis valt niet onder de rijksoverheid (en heeft dus niets te maken met bovenstaande wijzigingen) maar heeft wel te maken met beperkte budgetten. Stuur ze eens een mailtje en informeer eens naar de kosten voor ICT en software en welke services ze er voor krijgen. Vervolgens kun jij eens kijken of het goedkoper kan.
Ik hoorde gisteren een stuk op BNR de radio zender en in Belgie kan digitaal stemmen wel.
De oplossing daarvoor moet ook Open Source zijn, immers als het closed source zou zijn, zou het bedrijf dat de software leverde te gemakkelijk de uitslag kunnen manipuleren. Dat vond ik op zich wel een grappig gegeven.
@Roland, de vrijwaring in het artikel 59 ARBIT, was het issue en niet de TCO. En zo als Frank aangaf was die discriminerend en waarschijnlijk niet voor de rechter houdbaar.
Je kan ook niet stellen dat de overheid alles op alles zet om OSS/FOSS in gebruik te krijgen. Ze lopen eerder achter Centric e.d. aan. Goedlopende OSS-trajecten worden soms stopgezet i.v.m. de connectiviteit. En dan valt de keuze meestal op teruggaan naar MS, Oracle, enzovoorts. Twee stappen voorwaarts en één naar achteren; niet erg dwangmatig.
De meer dwangmatige aanpak aanpak ben ik wel bij kleine bedrijven tegengekomen.