In voorgaande opinie heb ik het probleem van identiteitsdiefstal besproken wat veroorzaakt wordt doordat er lichtvaardig omgegaan wordt met (persoons)attributen, snippers informatie die helpen om ons te identificeren. Ik gebruik trouwens de term attribuut in navolging van de sociale identiteitstheorie omdat we nogal wat verschillende identiteitskenmerken hebben in alle digitale communities.
Naast toenemende maatschappelijke probleem van identiteitsdiefstal, mooi gedemonstreerd bij voorgaande opinie, hebben we ook privacy issues nu we ons steeds vaker moeten identificeren. Hoewel ik hier beter het woord traceren kan gebruiken als het om technische data gaat die als persoonsattributen overal aangeplakt worden. Door technologische ontwikkelingen krijgen we tenslotte steeds meer attributen die gebruikt kunnen worden om ons te identificeren.
Privacy vs piracy
Was tien jaar geleden een imei-nummer nog iets technisch, nu is het dus een persoonsgegeven, net als het ip-nummer. Maar vergeet ook niet alle Office-documenten waar de persoonsattributen automatisch in de eigenschappen gezet worden. De big data hype wordt vooral gevoed door het feit dat het erg eenvoudig is om aan dit soort gegevens te komen. Pleisters die nu geplakt worden met aanpassingen in wetgeving en maatregelen zoals Privacy Impact Assessment zijn dan vooral cosmetisch. Persoonsgegevens leveren nu eenmaal geld op en eerst ging het nog om adresbestanden, toen om telefoonnummers, daarna de e-mailadressen en nu alles wat nog niet bij wet verboden is.
Informatie die handig is voor de crm-systemen, want het zijn niet alleen de inlichtingsdiensten die dit soort gegevens verzamelen. Je moet op webformulieren dan ook steeds meer informatie achterlaten dan alleen naam en zo nodig het (aflever)adres. Vaak heb je al niet meer een opt-in maar nog moeilijker is het om je gegevens te verwijderen, tot zover dan ook de opt-out systemen.
Promofiel
Laat ik terug gaan naar in de inleiding genoemde sociale identiteitstheorie, een uit de psychologie komende theorie waarin dus meerdere identiteiten kunnen voorkomen die variëren van de meer sociaal-culturele, zoals bij een bepaalde vereniging behorend, tot collectieve zoals nationaliteit. Het gaat hier om groepen waarmee het wij-zij gevoel versterkt wordt en daarmee mede het gedrag bepaald. Zo blijken we iemand in pak eerder te vertrouwen dan iemand in spijkerbroek, is gratis advies minder waard dan duur betaalde consultatie en zijn Russen niet te vertrouwen.
Ik schreef eerder over dit menselijke gedrag in ‘Dot.com economie is nu Bedot.com economie’ waarop ik interessante reacties kreeg: ‘Maar is de mens niet zelf het probleem, die verwacht dat overheden verantwoordelijkheden dragen waar ze zelf niet toe bereid zijn?’ Maar het is juist deze overheid die zijn burgers een mes in de rug steekt door niet alleen het recht op privacy te ondermijnen door verplichtingen op te leggen om je te identificeren maar het ook nalaat om hand in eigen boezem te steken.
Consument slaat terug
In voorgaande opinie ‘Wie ben ik?’ noemde ik het aantal slachtoffers van identiteitsfraude, zeshonderdduizend volgens cijfers van het ministerie van binnenlandse zaken. Datzelfde jaar waren er volgens het CBS ook meer dan vierhonderdduizend spookburgers, mensen die verdwenen zijn uit persoonsregistraties van overheid. In 2012 was de overheid zelf dus al niet bij machte om 6 procent van de bevolking op een zodanige manier te identificeren dat er niet gefraudeerd kon worden. De trend laat een sterke groei zien, waardoor bij extrapoleren van deze cijfers het vermoeden gaat ontstaan dat het probleem eerder groter dan kleiner wordt. Ik weet niet wat de schade daarvan is maar wel dat de gemeenschap hiervoor belast wordt. Om terug te komen op het ‘wij-zij’ gevoel is het hier soms net Griekenland aan de Noordzee; imago blijkt belangrijker dan rechten van burgers.
Voor wie denkt dat de schade van fraude bij commerciële organisaties minder belastend is moet beseffen dat deze evengoed verdeeld wordt over de leden. En de bestrijding ervan wordt steeds moeilijker als aannemen van een valse identiteit makkelijker wordt. Het is om die reden dus dat we meer identificatiemiddelen krijgen en persoonsgegevens steeds verder verspreid raken. Erg opmerkelijk was de vlucht van Whatsapp naar een alternatief na melding van overname door Facebook. Blijkbaar is het besef er wel dat onze gegevens geld waard zijn maar weten we niet goed waar we deze moeten bewaren.
Leugen regeert
Discussie over privacy kwam trouwens pas echt op gang na de onthullingen van Snowden, de klokkenluider die eerst als de verraderlijke nerd werd neergezet. De laatste maanden wint hij aan populariteit en zorgen zijn onthullingen voor veranderingen. Helaas alleen bij de commerciële partijen want onze overheid vindt het geld van de burger belangrijker dan bescherming. Na Lektober en Diginotar was er even aandacht voor, VNG informatiebeveiligingsdienst werd per 1 januari 2013 opgericht maar verdween even snel van de agenda bij gemeenten als artikel in de krant. En minister Tapsterk maakte het helemaal bont nadat hij uiteindelijk door de rechtelijke macht gedwongen was om toe te geven dat ook de overheid aan derdenverstrekking doet van persoonsgegevens. Op de vraag wat ik ben zeg ik op dit moment: Een boze burger die teveel betaalt voor een slechte service.
Wordt vervolgd…..
@Ewout
een sterke aanvulling, Nederland heeft meer boze burgers nodig!
Nog even een sterk staaltje hoe dat in Oostenrijk gaat, ELGA is hetzelfde als een centraal EPD, dat werkt hier met een opt-out systeem. Wanneer je je niet expliciet afmeldt doe je dus mee. Afmelden is zo ingewikkeld gemaakt dat er een 10 pagina lange handleiding voor nodig is.
@ Ewout,
Ik sluit mij volledig bij Jan aan.
Ik kijk nu al uit naar je 3e deel.
Hoe lang gaat je serie van artikelen eigenlijk duren? Kan je je roadmap al met ons delen?
@Ruud
Ik dacht eraan om volgende week vrijdag deel 3, het laatste over dit onderwerp te publiceren. Was niet van plan de roadmap te volgen van Rudyard Kipling – I keep six honest serving-men – hoewel dat misschien geen gek idee is;-)
Deze is ook makkelijk te lezen, maar vraag me wel af waar je naar toe wilt.
“Erg opmerkelijk was de vlucht van Whatsapp naar een alternatief na melding van overname door Facebook.”
Dit is vooral perceptie Ewout. Al die zogenaamde overstappers hebben Whatsapp echt niet verwijderd en er gewoon iets naast geplakt omdat het kan. En hoewel het grote getallen leken is de omvang beperkt in aantallen, maar ook aantal berichten. Het roepen van overstappen was gewoon een naïeve schreeuw om aandacht, hoe weet je namelijk hoe deze “new kid on the block” met privacy omgaat als de dienst gratis is? 🙂
Ik mis ook enige hints over hoe het dan wel moet, geheel in lijn met je reacties die altijd wel vertellen wat er niet goed is, maar zelden vertellen hoe het dan wel moet.
Niettemin petje af voor je artikel, want het is erg relevant, al mist het een kern: Gaat het nu om een falende overheid, of om de boze burger? En wat betekent dat dan?
Interessant artikel. Ik voer momenteel zelf een onderzoek uit onder gebruikers van Facebook: in hoeverre beschermen gebruikers zelf hun gegevens, zijn gebruikers zich überhaupt wel bewust van hun privacy en eventuele gevaren daaromtrent. De enquête is in te vullen via onderstaande link. https://docs.google.com/forms/d/1_uTKEV4vMvronZWso_NIkWdwvr-6eNIGSSjoYfLtKHk/viewform
@Henri
De perceptie over Whatsapp was een waarneming, dat meeste weer teruggekeerd zijn heeft te maken met de sociale identiteitstheorie. Vergeet ook niet de daarop volgende zin te lezen want je probeert nu mij na te doen;-)
Inderdaad geef ik niet aan hoe het moet omdat dit simpelweg niet kan door niet alleen de vele middelen maar ook de vele belangen. En daardoor is het vreemd dat je voor betalen van parkeerkaart met creditcard een pincode op moet geven maar voor het afsluiten van clouddienst met tienvoudige waarde niet. Nu is het verschil hier dat deze fraude actief bestreden wordt omdat anders het imago van bedrijven beschadigd raakt en de klanten weglopen.
Ewout, mooi artikel. En dat zo kort na het NZa drama. We hebben meer boze burgers nodig.
Zorgen dat je digitale footprint zo klein mogelijk blijft en bijhouden waar je wat invult is even wennen maar het profijt hiervan op lange termijn zal zich zeker bewijzen.
Door alternatieven te kiezen voor een bijvoorbeeld Facebook, Twitter, Cloud storage die een beter privacy track record hebben dan de gevestigde orde geeft je ook via marktwerking aan hoe je hier over denkt. Niet voor niets dat er massaal mensen zich afkeren van Google en Yahoo en op zoek gaan naar alternatieven die zich wat netter gedragen.
En wij IT adepts hebben wat dat betreft een voorbeeldrol en kunnen op dat vlak ook meehelpen de mensen om ons heen bewust te maken van de voordelen en nadelen van bepaalde IT zaken. Want ik persoonlijk weiger om ook maar iets met Facebook te willen doen en leg dit ook uitgebreid uit aan de mensen die dit raar vinden. Verzet op mijn argumenten zijn vaak irrationeel dus dat geeft al aan in hoeverre mensen zichzelf voor de gek houden om toch maar mee te doen met de rest en hun eigen veiligheid voor lief te nemen en goede raad in de wind te slaan.
Johan Duinkerken, wat voor een smartphone heb jij?
@Nicolien
Benieuwd naar de conclusies aangaande je onderzoek over privacy omdat dit toch een gevoelskwestie is die iedereen anders invult, je hebt nu eenmaal extraverte en inoverte typen. Hoewel de naam en toenaam ontbreekt zijn er tenslotte ook mensen die zonder enige schaamte en luid in openbare ruimten al hun relatieproblemen bespreken.