Hoewel er mensen zijn die technologische innovaties toejuichen, is er ook bezorgdheid in de samenleving als het om tech gaat. De vraag is waar deze ongerustheid vandaan komt en of er reden toe is. En wat betekenen deze zorgen voor onze toekomst met technologie?
Er bestaat een hypothetische toekomstvisie die voorspelt dat kunstmatige intelligentie zichzelf zal blijven verbeteren tot op het punt waarop wij dit als mensen niet meer kunnen bevatten. Ook wel de technologische singulariteit genoemd. Het is al zo dat technologie de meest complexe berekeningen kan uitvoeren en meer data kan verwerken dan de mens. Toch blijft de mens ‘in control’, soms is dit zelfs bij wet geregeld. Zo verbiedt de Europese privacywet het om medewerkers te ontslaan op basis van de uitkomsten van een algoritme. Hierover stapten chauffeurs van Uber onlangs nog naar de rechter. Dit soort zaken laten de mogelijkheden, maar ook de beperkingen zien van technologie. Daarmee staan we voor de keuze hoe we willen omgaan met technologie en innovatie. Er zijn twee opties met betrekking tot onze mindset. De weg van de weerstand of de weg van de adoptie waarbij we de baas blijven over de technologie.
Digitale renaissance
Laten we beginnen bij de weg van de adoptie van technologie. Daarin kijken we over honderd jaar terug op het huidige tijdperk en omschrijven we deze tijd als de digitale renaissance (letterlijk: wedergeboorte). De komende periode wordt dan gezien als een tijd waarin nieuwe ontwikkelingen hebben geleid tot meer welvaart, gezondheid en/of geluk voor iedereen. We hebben nu de kans technologie in te zetten zodat het ons helpt. Denk aan mixed reality waarmee je alvast kunt zien of de nieuwe bank in je huiskamer past of een Hololens waarmee je ziet welke handelingen je moet uitvoeren om een apparaat te repareren, zodat je minder technische kennis nodig hebt.
Een randvoorwaarde voor de digitale renaissance is dat de meerderheid van de burgers technologie omarmt. Dat kan alleen als innovaties met name worden ingezet voor de 4G’s: geestdodende, geavanceerde, gevaarlijke en gore handelingen. Toch ontstaat er ook dán angst om overbodig te worden. Daarom zijn adoptieprogramma’s en het omscholen van mensen cruciaal voor het bereiken van een digitale renaissance. Daarnaast zijn duidelijke regels over wat er met technologie wel en niet mag belangrijk. Wanneer we technologie op deze manier inzetten, verbetert het de wereld.
Digitale revolutie
De andere keuze is de weg van de weerstand, waarbij de meerderheid zich uitspreekt tegen nieuwe technologieën. Dan kijken we terug op een tijd waarin angst voor technologie overheerst. Door onbegrip en verkeerd gebruik van technologie neemt de weerstand toe. Dit leidt tot onrust en soms zelfs tot demonstraties, zoals rondom het 5G-netwerk is gebeurd.
Een ander voorbeeld is de documentaire rondom sociale media op Netflix. ‘The Social Dilemma’ legt de negatieve gevolgen van het niet reguleren van sociale-media-algoritmes en technologie voor de maatschappij bloot. Er is namelijk nog weinig wet- en regelgeving rondom de inzet van technologie. Het is nu vooral een ethische afweging die bedrijven zelf moeten maken. Het is moeilijk te bepalen wanneer het gebruik van technologie onwenselijk is. Daarbij gaan de ontwikkelingen razendsnel. De macht ligt op dit moment bij de techbedrijven en hoe zij technologie inzetten. De weerstand neemt toe, getuige ook de zaak van het Amerikaanse Senaat tegen Twitter, Facebook en Google. Bij een digitale revolutie gaat de ontwikkeling razendsnel, maar beweegt de maatschappij te langzaam mee door de weerstand. Daarmee komen nieuwe technologieën de maatschappij niet altijd ten goede.
Mens en machine, strijd of kans
Het is een tijd van technologische innovatie en die beïnvloedt ons allen. Daarom is het belangrijk nu het gesprek te voeren en grenzen te stellen, zodat er geen digitale revolutie maar een renaissance komt. Ook daarmee staan we voor een roerige tijd, maar komen we tot de beste toekomst voor iedereen. Door met de juiste mindset naar technologie te kijken – die waarbij we nieuwe technologieën adopteren – levert het kansen op voor de samenleving. Ik hoop dat mens en machine elkaar zullen versterken en niet bevechten. Met een goede voorbereiding in de vorm van verandermanagement en relevante wet- en regelgeving voor innovatie en technologie komen we een heel eind.
Laten we met elkaar op zoek gaan naar de beste manier om samen te werken en focussen op wat technologie ons kan opleveren. Laten we de kracht van mens en machine inzetten en zorgen dat de mens nog altijd de eindverantwoordelijke is en de beslissing neemt. Technologie is een kans, laten we ervoor zorgen dat we er over een eeuw ook zo op terugkijken.
Auteur: Mike van Zandwijk, technology development manager Winvision
De angst voor een dysotopie van technologische singulariteit wordt niet ingegeven door het idee dat technologie de mens dient. En de groeiende weerstand tegen het omgekeerde wordt ingegeven door het idee dat de macht teveel bij de techbedrijven ligt, de renaissance was tenslotte vooral een periode van conflicten tussen machtsblokken.
Duidelijke regels over wat wel en niet mag met technologie ontbreken inderdaad nog en één van de strijdperken waar de inzet van technologie bestreden wordt gaat om de privacy hoewel het digitale optimisme desondanks nog altijd erg groot is als het gaat om de ’track & trace’ mogelijkheden zoals een Corona=app laat zien. Mogelijk dat dit op korte termijn een bittere strijd gaat worden op basis van een omgekeerde bewijslast want er is een groeiende groep mensen die buiten de digitale samenleving staan omdat ze technologie niet zo snel adopteren.