Het kabinet wil een harde aanpak van onwenselijk gebruik van deep-fakes. Als eerste stap komt er begin 2024 een laagdrempelig meldpunt waar deepnudes en andere evident onrechtmatige content zijn te melden. In voorbereiding is een pilot om te zien welke content het meest wordt aangemeld en hoe slachtoffers daarmee zijn te helpen.
Dit blijkt uit een reactie van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) op twee onderzoeken naar de regulering van deepfakes en immersieve technologieën die de realiteit geweld aan doen. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) concludeerde dat het recht goed beschermt tegen uitingsvormen van deze technologie.
Justitie noemt het zorgwekkend dat deze nieuwe technologieën een risico vormen voor jonge vrouwen die tegen hun wil kunnen worden afgebeeld in deepnudes (pornografische deepfakes) die op internet worden verspreid. Ook kunnen ze online slachtoffer worden van aanranding en verkrachting in virtual reality (vr). Zogenoemde ‘deepfake-technologie’ maakt het mogelijk om niet of nauwelijks van echt te onderscheiden beeld, geluid of ander materiaal te genereren.
Aanknopingspunten
Onwenselijk gebruik van deepfakes blijkt via het huidige recht in algemene zin goed te adresseren. Het Wetboek van Strafrecht biedt voldoende aanknopingspunten. Het kabinet meent dat alleen al het vervaardigen en bezit van deepfake-materiaal (zonder openbaring ervan) onacceptabel en strafbaar zijn.
Ook oplichting met behulp van deepfakes is zo aan te pakken. Het Openbaar Ministerie beziet momenteel de strafrechtelijke mogelijkheden in concrete gevallen waarbij sprake is van deepnude-materiaal. Volgens het WODC is het recht, ook buiten het strafrecht, goed toegerust om onwenselijke deepfakes tegen te gaan. Dit geldt bijvoorbeeld als een deepfake inbreuk maakt op de privacy van een erin afgebeelde persoon.
Het kabinet benadrukt dat ‘verkeerde’ deepfakes hard moeten worden bestreden. Maar een algemeen verbod op de technologie waarmee deepfakes zijn te vervaardigen, heeft weinig zin want eenvoudig te omzeilen. Bovendien bestaan er ook veel positieve toepassingen van deepfaketechnologie. In het onderwijs zijn bijvoorbeeld historische personages tot leven te wekken. Ook in de gezondheidszorg kan vr betekenis hebben. Het WODC noemt verder kunstuitingen, onschuldige en grappige filmpjes in de huiselijke sfeer en (politieke) satire.
