Met Apple Computer gaat het beroerd. Het marktaandeel in de professionele markt staat onder druk; de beurskoers is de laatste tien jaar niet zo laag geweest; topmanagers verlaten het bedrijf in rotten van vier. Nu is het niets bijzonders dat een computerbedrijf ten onder gaat. Zo is het leven in de IT-branche.
Bijvoorbeeld Commodore zette ooit – met de Amiga toch trendsetter in multimedia – meer dan 800 miljoen dollar om, zo was Control Data ooit een belangrijke speler in de mainframemarkt en ging Osborne (uitvinder van de markt voor draagbare computers) zowel als snelstgroeiende als snelst ineenstortende bedrijf aller tijden de annalen in.
Maar verdient Apple dit? Voor diegenen die in Apple geloven is het stellen van de vraag al heiligschennis. Nee, zonder Apple zou Microsoft nu niet Windows 95 maar Dos 9 verkopen, zo is hun stelling. Wie de situatie onbevooroordeeld wil bekijken, kan echter ook een andere conclusie trekken. Voor een bedrijf dat alle kansen van de wereld heeft gehad is het verbazingwekkend hoeveel structurele fouten er zijn gemaakt.
Ten eerste heeft Apple nooit in open systemen geloofd. Bouwers van Apple-klonen werd het leven zuur gemaakt. Zo werd Franklin Computer het faillissement ingedreven. Een gevolg hiervan is dat nooit een florerend Apple-platform is ontstaan.
Nogal hypocriet
Randapparatuur (insteekkaarten en dergelijke) voor de Mac zijn daardoor duur en er is minder software dan voor de Wintel-PC. Apple procedeerde tegen iedereen die de ‘look and feel’ van de grafische gebruikersinterface van Apple probeerde te imiteren. Nogal hypocriet. Apple claimde immers de rechten over een concept dat het van anderen, in het bijzonder van Xerox’ Palo Alto Research Center, had overgenomen. Apple was gewaarschuwd. Dit soort arrogantie, dit geloof in gesloten systemen had eerder computerbedrijven als IBM en Digital de das omgedaan.
Ook heeft Apple zijn prijzen altijd doelbewust hoog gehouden. Men leverde, zoals de Amerikanen dat zeggen, weinig ‘bang for the buck’. Maar dat was niet erg redeneerde de directie: voor een Mercedes (het favoriete merk van Apple-oprichter Steve Jobs) wordt immers ook betaald voor de uitstraling.
In de veelgeroemde en gecultiveerde Apple-cultuur leeft de ontkenning van de werkelijkheid nog sterk. Hoewel Apple-gelovigen het misschien niet (willen) weten, is de Macintosh-hardware gemeten naar de huidige standaarden qua ontwerp volgens velen inferieur aan de standaard Wintel-PC. Een Wintel-PC met Windows 95 heeft bijvoorbeeld een betere vorm van multitasking (preemptive, multithreaded tegen coöperatief multitasking) en een beter video-beeld. Een standaard Mac-beeldscherm heeft een resolutie van 72 beeldlijnen per inch. Windows levert met 96 lijnen per inch een merkbaar scherper beeld in de SVGA-mode. Een gemiddelde webpagina ziet er daarom op een Windows PC beter uit dan op een Mac. Verder print een Mac trager doordat er gebruik wordt gemaakt van de seriële-poort. Bovendien is het Mac-besturingssysteem minder stabiel dan Windows (in het bijzonder ten opzichte van Windows NT), aldus systeembeheerders die met vele tientallen Macs én Windows-machines werken.
Verlamde innovator
Dan de applicatie-software. Softwarebedrijven die hun kaarten gezet hadden op de Mac (Adobe en Macromedia bijvoorbeeld) delen in de malaise. Apple is altijd al een kleinere markt geweest, maar door het inzakken van de vraag wordt het nu echt lastig. Zelfs die markten waar Apple van oudsher een belangrijke voorsprong had, zoals in de grafische wereld, zijn aan erosie onderhevig. Op een recent gehouden Seybold-conferentie in San Francisco, het belangrijkste evenement voor de prepress-wereld, sprak Brad Chase, een vice president van Microsoft. Hij imponeerde de Mac-gebruikers (ongeveer 80 procent van de prepress-wereld gebruikt een Apple) met programma’s voor Internet. Vrijwel alle nieuwe ontwikkel-tools en softwarepakketten voor Internet komen eerst beschikbaar voor het Windows-platform en pas later (als het al beschikbaar komt) voor de Mac. Op de onlangs gehouden Amerikaanse Nexpo-beurs bleek dat ook alle nieuwe redactionele en advertentiesystemen voor de krantenwereld ontwikkeld zijn voor Windows. Door onderzoeksbureau Seybold wordt het uitblijven van nieuwe Mac-produkten als een belangrijke trend gesignaleerd.
Niet alleen verschijnen nieuwe applicaties eerder voor het Windows-platform, in het algemeen zijn ze behalve beter ontworpen, ook krachtiger dan vergelijkbare Mac-toepassingen (vergelijk bijvoorbeeld Adobe Pagemill met Microsoft Frontpage). Van elke bestseller voor de Mac is inmiddels een ‘better selling’ Windows-versie uitgekomen. Technologische innovaties vindt men tegenwoordig eerst op het Wintel-platform en worden later overgenomen door de Mac (bijvoorbeeld PCI-bus). Toch willen grafici nog niet overstag gaan omdat men nu eenmaal gewend is aan de Mac, aan zijn mooiere typografie en aan de betere kleurinstellingsmogelijkheden.
Waar snel handelen noodzakelijk is, lijkt Apple verlamd. De introductie van de opvolger van het huidige Mac OS – codenaam Copland – was oorspronkelijk gepland vlak voor de introductie van Windows 95, maar Copland is er nog steeds niet. Het is wachten op aankondigingen die in januari gedaan zullen worden. Sommige analisten denken dat het er nooit meer van zal komen. Vorige week verdween de verantwoordelijke directeur Isaac Nassi van het toneel om ‘iets nieuws te gaan ondernemen’.
Incompatibel management
Het lijkt erop dat de nieuwe topmanagers van Apple, de ervaren puinruimer Gil Amelio en zijn rechterhand Ellen Hancock, keihard botsen met de oude Apple-hardliners in het management. Amelio en Hancock hebben geen Apple-verleden en willen snel vooruit, eventueel door besturingssoftware van derden in licentie te nemen. Dat kan Java, Be OS of misschien zelfs Windows NT zijn. Hancock heeft al voor grote onrust gezorgd door te suggereren dat het toekomstige Mac Os 8 misschien wel niet helemaal compatibel met voorgaande versies zou kunnen zijn. Als Amelio en Hancock hun strijd winnen lijkt er voor Apple nog een toekomst weggelegd in een paar specialistische markten. Missen we veel als Apple verdwijnt? Nee, het zal vervelend zijn voor die bedrijven die zwaar in Apple-apparatuur hebben geïnvesteerd maar Apple heeft zijn (belangrijke) rol gespeeld en dreigt snel tot iets uit het verleden te worden.
Gelukkige oprichters
Wat is er gebeurd met de twee Apple-oprichters Steve Jobs en Steve Wozniak? De sympathieke, technisch geniale en introverte Wozniak leeft stil en gelukkig. Hij geeft les aan kinderen en speelt gitaar.
Het marketing-genie Jobs heeft na het mislukte Next zijn doel alsnog bereikt. Hij is onlangs virtueel miljardair geworden met de geslaagde beursintroductie van zijn bedrijf Pixar, bouwer van animatiesoftware voor ondermeer Disney’s ‘Toy Story’.
