Het aantal vakbondsleden in de ict-sector groeit. De bonden willen meer aan belangenbehartiging doen. Alleen vinden ze geregeld ondernemingsraden op hun pad die akkoorden sluiten met directies over arbeidsvoorwaarden. Niet ideaal, luidt hun oordeel.
De aankondiging vorige week van CNV Dienstenbond dat het een voet tussen de deur bij Centric wil krijgen, leverde adhesiebetuigingen op, maar ook kribbige reacties. Op de website van Computable vonden diverse or-leden en it-medewerkers dat ondernemingsraden kundig genoeg zijn om met directies te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden. CNV-bestuurder Siegbert Van der Velde vindt die or-rol echter ongepast. “Het komt geregeld voor dat een or zich vergaloppeert, omdat gemaakte afspraken met directies indruisen tegen wettelijke regelingen.” Volgens Van der Velde lichten it-bedrijven vooral met de Wet Overgang Onderneming de hand. Die houdt in dat bij een overname alle arbeidsovereenkomsten en arbeidsvoorwaarden van rechtswege overgaan naar de nieuwe eigenaar, behalve de pensioenregeling. “Wat regelmatig gebeurt, is dat de nieuwe directie gaat rommelen aan die arbeidsvoorwaarden. Daarover wordt dan een akkoord bereikt met een or.”
Van der Velde benadrukt dat een or wettelijk gezien geen bevoegdheden heeft om wijzigingen overeen te komen die inbreuk maken op wettelijke rechten van werknemers. De werknemer moet daar individueel toestemming voor geven. Het addertje onder het gras is dat bij niet-cao-gebonden bedrijven in arbeidscontracten vaak een eenzijdige bepaling is opgenomen dat directies voorwaarden kunnen wijzigen bij dringend bedrijfsbelang, bijvoorbeeld bij overnames. “Werknemers kunnen, hoe lastig dat soms ook is, hiertegen bezwaar maken, desnoods bij de rechter. Het is dus niet in hun belang, wanneer een or instemt met een wijziging van die voorwaarden. Daar is een or ook niet voor.”
Een recent geval betrof de overname van de I&A-afdeling van ingenieursbureau Oranjewoud door Centric afgelopen zomer. Daar maakten de beide directies afspraken met de ondernemingsraad van Oranjewoud over gewijzigde arbeidsvoorwaarden. Omdat Oranjewoud een cao heeft, sprongen de vakbonden in de bres. Pas na druk van de bonden, bonden de directies in en konden er afspraken worden gemaakt over een verbeterde overgangsregeling. “Vakbonden zijn partij bij een cao. Nieuwe afspraken over arbeidsvoorwaarden zijn alleen geldig als de bonden daarmee instemmen; dat wil zeggen als hun leden daarmee akkoord gaan.”
De CNV-bestuurder zegt dat bij diverse it-bedrijven, met name die niet cao-gebonden zijn, ondernemingsraden momenteel discussies voeren over de afbakening van hun rol. Hij voorziet verder dat binnen afzienbare tijd ook de niet-cao-gebonden bedrijven open zullen staan voor cao-afspraken en vakbondsoverleg. “Ook werkgevers hebben behoefte aan een duidelijke structuur. Bovendien kan het een strategische keuze zijn.” Hij wijst op EDS dat na het binnenhalen van NS-dochter CVI in 1995 een cao-overlegstructuur creëerde, waarvan het later profiteerde bij het binnenhalen van uitbestedingsovereenkomsten met ABN Amro en Aegon. “Zoiets gaat ook op voor Atos Origin en KPN. Pas wanneer Centric een cao heeft, kan het meedraaien om de grote uitbestedingsopdrachten.”< BR>