Vorig jaar wilde iedereen alles horen over de mogelijkheden van 3G. Het was even heel spannend. Men dacht dat zelfs de Thunderbird-fantasie van tv op een mobiele telefoon waarheid zou gaan worden. De Thunderbird-tv-serie was in ieder geval al in kleur uitgekomen.
Op dit moment wil men alleen nog maar weten wanneer het weer goed zal gaan met de communicatie-industrie. Toch biedt de derde generatie (3G) mobiele communicatie nog steeds dezelfde nieuwe mogelijkheden voor allerlei toepassingen. De enige begrenzing is echter nog altijd je eigen fantasie. 3G is een complexe technologie en we weten al langer dat de introductie en acceptatie meer tijd kost dan menigeen hoopt. Wat je in je fantasie in een flits kunt voorstellen, kost even wat meer tijd en moeite alvorens het een positieve business kan opleveren.
Ik blijf volhouden dat 3G een doorslaand succes zal worden. Nog niet met video’s op je mobiele telefoon – zoals sommige demonstraties lieten zien – dat is vooralsnog niet meer dan een goed experiment om te laten zien hoeveel data getransporteerd kunnen worden. Eén videokanaal slurpt de hele bandbreedte van een 3G-kanaal op. In een demonstratie zou je dat alleen kunnen vullen als heel veel mensen tegelijkertijd bellen. Die grote capaciteit is precies de reden waarom 3G een succes zal worden. NTT Docomo (Do Communication Mobile) in Japan en Vodafone in het Verenigd Koninkrijk gaan als eersten met 3G de lucht in. Ze hebben de capaciteitsuitbreiding hard nodig. Nog niet voor data, maar wel voor spraak. Men heeft meer en meer spectrum nodig en – omdat het moeilijk blijkt om antennemasten in drukke gebieden te kunnen en te mogen plaatsen – meer capaciteit in gebruikers per vierkante kilometer. 3G biedt 60Mhz nieuw spectrum en kan met dezelfde antennemastlocaties drie tot zes keer meer spraakgebruikers bedienen.
Het exacte getal is moeilijk vast te stellen. Radioplanning is lastig en 3G is bovendien een nieuwe technologie. Bij gsm kun je niet dezelfde frequentie in de volgende cel hergebruiken. 3G werkt met het principe dat je in een grote feestruimte je buren kunt verstaan, ondanks de ruis op de achtergrond. Je luistert selectief en onderscheidt jouw gesprekspartner op basis van taal of wijze van spreken. Andere gezelschappen iets verderop (andere cellen) kunnen dezelfde taal gebruiken. Als iedereen rondom je steeds harder gaat praten, dan wordt het moeilijker je eigen gesprek te volgen. Bij 3G wordt dezelfde frequentie in de volgende cel opnieuw gebruikt. In theorie kun je stellen dat bij 3G zes buurcellen dus zes keer meer capaciteit opleveren. In de praktijk is dit minder dan zes, als gevolg van ruis in hetzelfde frequentiegebied door diezelfde buurcellen. Maar het gebruik van adaptieve antennes en het feit dat bij 3G met zes sectorantennes gewerkt kan worden in plaats van drie, zorgt er voor dat de capaciteit nog verder zal toenemen. Simpel gezegd: 3G biedt meer capaciteit zodat meer mensen meer kunnen bellen. Op zich is dat een gezonde succesvolle business met normaal betalende gebruikers.
Daarnaast zal 3G wat betreft mobiele internetapplicaties een succes worden voor applicaties die een relatief beperkte hoeveelheid data verzenden. De maximale capaciteit van 3G in één richting is 960kbps. Dat is honderd keer meer dan de 9.6kbps van gsm, maar ze wordt alleen bereikt in de directe omgeving van de antennemast. De storende invloed van de buurcellen is daar het minst. Stel dat je op de grens van een cel zit of dat je beweegt en dat er acht andere gebruikers mede actief zijn, dan kom je gauw in de buurt van 30kbps, de snelheid van een analoog modem. Dat is te weinig om een Thunderbird-fantasie van ’tv op je mobiele telefoon’ massaal en goedkoop te realiseren. Hoewel de kleine schermpjes en de nog steeds beter wordende compressietechnologieën al veel mogelijk maken. Er wordt wel aan dergelijke toepassingen gewerkt in de verdere evolutie van 3G. In de toekomst, wanneer óf de militaire óf de analoge tv-uitzendingen in de ether omgezet worden naar moderne technologieën, zullen namelijk grote delen van het spectrum vrijkomen om parallelle downloadstromen op te zetten. In standaardisatiecomités wordt gewerkt aan plannen voor telefoontjes met meervoudige antennes, zodat vier of acht stromen tegelijk ontvangen kunnen worden. Maar voordat de Thunderbird-fantasie en andere data-intensieve applicaties zijn gerealiseerd, is 3G al lang een succes voor spraak en de opvolging van sms. De pieken en dalen in de gemoedstoestand in 2001 zijn dan vergeten.
Egbert-jan.sol@ericsson.com, vice president Technology Ericsson Nederland.
