Er woedt een strijd om de gunst van de mobiele beller. Met de huidige stand van 5 miljoen gsm-gebruikers en een groei naar 15 miljoen in Nederland, moeten de ‘jonge honden’ op de tele- en datacommunicatiemarkt wel in de goede business zitten. Libertel deed al een gooi naar het grote geld en ging naar de beurs.
Wat blijkt? De marktwaarde van Libertel is groter dan die van de medebeursgenoten DSM en KLM! Maar liefst 14 miljard keiharde guldens, en ongeveer de helft in euro’s, is de marktwaarde van Libertel. Een hoog bedrag, waarvan we de omvang niet eens kunnen voorstellen. "Makkelijk verdient met het verkopen van mobiliteit", lijken andere partijen te denken. Een partij is de overheid die de euro’s al weer ziet rollen. Volgend jaar gaan zij de Umts 2000-band veilen. De gsm 1800-bandbreedte is vorig jaar geveild en leverde de overheid 1,8 miljard gulden op. Fikse bedragen voor de essentiële grondstof van een operator. Het veilen van de Umts 2000-band zal menig overheidsdienaar zoete dromen bezorgen, want het geld dat dán wordt verdiend, kan zelfs nog hoger worden.
Het lijkt er op dat we een beetje hebberig worden. Kijkende naar de marktwaarde van de spelers hoeven deze voor de financiering van de aankoop maar een paar extra aandeeltjes uit te geven. Dus als de overheid de 60 Mhz bandbreedte opdeelt in vier kavels van 15, in plaats van in zes kavels van 10 Mhz, dan kunnen alle vijf de huidige partijen meedoen. Plus nog een nieuwe partij. Wát een winst, want de draad doortrekken levert dan zelfs 5 miljard gulden op: ‘schone dromen’.
Ik mag echter hopen dat het zover niet komt, want slecht 10 in plaats van 15 Mhz is de doodsteek voor de ontwikkeling van nieuwe diensten voor Umts. Alle toegevoegde waarde van de Umts gaat verloren en we winnen niets meer dan een ‘veredelde’ gsm. Gsm is ‘narrowband’ voor spraak. Volledige Umts is ‘wideband’ waarover spraak en data efficiënt worden gecombineerd. In één klap zenden we dan met een enorme snelheid (tot 2Mbps) vele pakketjes over nog meer kanalen. H�er hebben we altijd naar uitgekeken en van gedroomd.
Als je knijpt tot gsm-niveau, dan is het veilen van de Umts 2000-band niets meer dan het beschikbaar stellen van een ‘gsm-like’ bandbreedte. De spoeling van alle gsm-frequenties wordt dunner en de huidige frequenties kelderen in waarde. Gevolg is een ‘undershoot’ waarbij de marktwaarde van alle spelers tot lang vervlogen tijden gaat behoren en zij niet meer de financiering kunnen rondbreien om een Umts-frequentie aan te schaffen. Geen gezonde zakenman, geen ‘jonge hond’ onder de operators die eraan denkt om een geknepen bandbreedte aan te schaffen. De technische discussie over het knijpen van de Umts-frequentie leidt zodoende tot onverwacht forse economische consequenties. Het kan ook anders.
Willen wij Umts tot een succes maken, dan moet het al in een eerder stadium winst opleveren voor de operator. Schaalvergroting is bij 15 miljoen Nederlanders en een vol land ook niet de juiste weg. Dus moet de oplossing gezocht worden in het eerder ontwikkelen van het gebruik van en nieuwe datageoriënteerde diensten van Umts. Mijn voorstel is om ten dienste van deze wending een deel van de verkregen frequentie-gelden op slimme wijze als ‘aanjaaggeld’ terug te pompen. Het idee is als volgt. Surf-net is het Internet voor de onderzoek- en onderwijswereld in Nederland. Surf-net verbond de universiteiten onderling én met de Verenigde Staten en creëerde zodoende een omgeving waarin al in een vroeg stadium ervaring en kennis met Internet kon worden opgedaan. Over enkele jaren, onder meer dankzij Giga-Surf, als wij over de ‘600-baans elektronische snelweg’ van de vorige column beschikken, verschuift de aandacht van Surf-net/Giga-Surf, van de interconnectie-infrastructuur naar de toegangsinfrastructuur (access).
Studenten hoeven dankzij Internet steeds minder vaak de collegezalen van de universiteit op te zoeken. Maar zelfs op de universiteit zijn studenten de mobiele populatie bij uitstek. De volgende generatie Internet-terminals zijn, mede dankzij de komst van Umts, mobiele apparaten. Waarom stelt de overheid niet voor om jaarlijks een deel van de geïnde veilinggelden ’te beleggen’ in Umts-bandbreedte door grootschalig ‘air time’ voor studentenapplicaties te kopen? Een concept dat een beetje vergelijkbaar is met de OV-kaart. Een gezonde concurrentiestrijd biedt operators de mogelijkheid om de investering in de geveilde frequenties eerder terug te verdienen. De BV Nederland – eerder dan andere en hopelijk nog vóór de Finnen – is dan in staat om een markt te creëren voor het ontwikkelen van allerhande nieuwe diensten waarin spraak, data, mobiliteit en Internet gecombineerd worden. De media-content-diensten waarmee de jonge populatie in de toekomst een ijzersterke positie verwerft. Want dát is de generatie die omstreeks 2010 geld moet verdienen voor een snel vergrijzende bevolking. Oók voor de dienaren van de overheid die nu nog dromen over de miljarden.
egbert.jan.sol@etm.ericsson.se
