De Nederlandse overheid belooft al jaren digitale dienstverlening aan de burger. De Persoonlijke Internet Pagina (PIP) blijkt stilletjes dichterbij te komen.
De eerste proef met de Persoonlijke Internet Pagina (PIP), een webportaal met gepersonaliseerde overheidsinformatie, start eind deze maand. De overheid wil uiteindelijk iedere burger een PIP geven. Enkele honderden mensen kunnen straks inloggen op hun PIP. In de tweede helft van volgend jaar volgen maximaal vijftigduizend anderen. Dat melden de projectleiders tijdens een presentatiemiddag.
Met de Persoonlijke Internet Pagina (PIP) moeten burgers en bedrijven precies die informatie van overheden krijgen die voor hen interessant is. Personalisatie vindt plaats op basis van locatie, thema's en eigen voorkeuren. De PIP biedt via rss-feeds gepersonaliseerd nieuws van overheden, eventueel ook via e-mail te ontvangen. Daarnaast bevat het een agendafunctie voor afspraken met instanties of deadlines voor het inleveren van formulieren. Burgers kunnen agenda-items opslaan als iCal- of ICS-bestand en deze dan importeren in eigen agendaprogramma's.
Complex
De PIP, bereikbaar via Mijn-overheid.nl, gebruikt het burgerservicenummer voor het uitwisselen van persoonsgegevens, DigiD, voor identificatie en de zoekdienst van Overheid.nl. Bij doorklikken op een link naar bijvoorbeeld een aanvraagformulier bij een overheidsinstelling die ook DigiD gebruikt, zoals CWI, is het niet nodig opnieuw in te loggen.
“We brengen zoveel mogelijk diensten samen. Dat maakt het lekker complex”, zegt Paul Zeef, programmamanager PIP bij uitvoeringsorgaan ICTU. Andere knelpunten zijn volgens de projectleiders privacy, beveiliging en machtigingen. Daarbij geeft iemand een derde toestemming overheidszaken voor hem of haar te regelen.
De ministerraad stemde in april in met de invoering van de PIP. “Als deze proef slaagt, zetten we volgend jaar een eerste openbare versie online, waarbij burgers van meer gemeenten zich vrijwillig kunnen aanmelden", zegt Zeef. Een brede lancering is echter pas na 2007 gepland en volledige invoering kan nog jaren duren.
Naast de gemeenten Dordrecht, Den Haag, Voorst, Enschede en Assen werken ook de Belastingdienst, IB-Groep, Sociale Verzekeringsbank, CWI, UWV en het Kadaster mee. De Rijksdienst voor het Wegverkeer en waterschappen kunnen mogelijk later aansluiten.
Weinig voorbeelden
ICTU roept it-bedrijven op ervaringen over personalisatie van informatie te delen. Na het voorjaar valt een beslissing over een mogelijk aanbestedingstraject. Daarnaast is ICTU een onderzoek gestart naar persoonlijke overheidsportalen in het buitenland, waar nog weinig succesvolle voorbeelden zijn. ICTU heeft berekend dat de PIP overheden tot 2012 gezamenlijk een bedrag van 870 miljoen euro aan kosten bespaart. Dat komt doordat het leidt tot minder gebruik van telefoon en post.
In uw bericht kunnen we lezen: “We brengen zoveel mogelijk diensten samen. Dat maakt het lekker complex. Andere knelpunten zijn volgens de projectleiders privacy, beveiliging en machtigingen. Daarbij geeft iemand een derde toestemming overheidszaken voor hem of haar te regelen. ”
Iedere burger in Nederland heeft het recht tot vrije kanaalkeuze in de communicatie met de Overheid. Je kunt dus ook alles gewoon met papier doen. Gezien de hierboven geschetste problemen is dit voorlopig nog niet zo’n onverstandige keuze lijkt me.
Persoonlijke Internetpagina veelbelovend maar nog niet af
PIP is hip, maar krijgt de burger straks wel wat hij wil? Uit onderzoek van Burger@Overheid.nl blijkt een grote belangstelling voor een Persoonlijke Internetpagina. Zo’n voorziening is echter pas echt persoonlijk als je rekening houdt met wat de gebruiker wil. Om die reden gaan we een testgroep inzetten om de burgerwens scherper op het netvlies te krijgen.
Burger@Overheid.nl is positief over de eerste aanzet voor de “Persoonlijke Internetpagina” (PIP) waarmee burgers “zaken kunnen doen” met de overheid. Uit onderzoek van het BurgerOverheidPanel blijkt dat het concept veelbelovend is, maar dat er nog veel moet worden gebouwd. Daarbij is het noodzakelijk om de vinger aan de pols te houden. Burger@Overheid.nl draagt daaraan een steentje bij met een PIP-testgroep die actief meedenkt over volgende versies.
De Persoonlijke Internetpagina is een veilige en betrouwbare omgeving op internet waarin een burger zaken kan doen met de overheid. Met de PIP gaat dit op overzichtelijke en gemakkelijke wijze, 24 uur per dag, 7 dagen per week, vanaf elke plek met een internettoegang.
Medio 2005 heeft Burger@Overheid.nl ook al onderzoek laten doen naar een voorloper van PIP. Er is toen onder andere gekeken naar de wenselijkheid van een dergelijke voorziening. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat burgers veel voordelen zien in een eigen website bij de overheid. Zo’n dienst maakt contacten met de overheid een stuk gemakkelijker. Zo hoeft men niet steeds opnieuw gegevens aan te leveren en is bijvoorbeeld in één oogopslag te zien hoe het staat met een bepaalde aanvraag. Wel stellen burgers voorwaarden aan dit soort nieuwe dienstverlening. Zo willen ze vooral de baas blijven over hun eigen gegevens.
Ook uit het laatste onderzoek naar PIP komt een positief beeld naar voren. 87 procent van de ondervraagden geeft aan de nieuwe dienst “zeker wel” of “waarschijnlijk wel” te gaan gebruiken als die in 2008 beschikbaar komt. Een bijna even groot percentage (86 procent) noemt “beveiliging persoonsgegevens” als belangrijkste voorwaarde om de dienst te gaan gebruiken. Andere veel genoemde voorwaarden zijn “compleet aanbod overheidsproducten” (73 procent) en “eenmalig persoonsgegevens opgeven” (56 procent). Overheidsorganisaties waar burgers graag via PIP zaken mee doen, zijn de Belastingdienst, gemeenten (beide 89 procent) en de politie (66 procent).
Het BurgerOverheidPanel is gevraagd aan welk communicatiekanaal men de voorkeur geeft om overheidsinformatie te ontvangen. Ruim tweederde zegt in dit geval zelf te willen kiezen; 21 procent kiest voor “uitsluitend digitaal” en 9 procent voor “schriftelijk”. 64 procent van de ondervraagden vindt het een slecht idee als de overheid in de toekomst uitsluitend met PIP zou communiceren.
Het panel is ook gevraagd zich uit te spreken over zaken als functionaliteit, gebruiksgemak en vormgeving. Ook op deze punten scoorde PIP goed, maar daarbij moet worden aangetekend dat de ondervraagden zich moesten baseren op schermafdrukken en niet op “echte” webpagina’s. Op basis van een beoordeling van een eerste proefversie trekt Burger@Overheid.nl de conclusie dat er nog véél zaken moeten worden verbeterd, juist op punten als overzichtelijkheid en presentatie. Andere zaken die extra aandacht behoeven: beveiliging (zwaarder gebruik DigiD); laat PIP voldoen aan de normen van Drempelvrij.nl; garandeer beschikbaarheid van PIP; kijk kritisch naar de gebruiksvoorwaarden die voor PIP gelden; richt PIP in voor eParticipatie.
Gelet op deze constateringen adviseert Burger@Overheid.nl de bouwers van PIP om vanaf nu met een vaste testgroep gebruikersproeven te houden. Hiermee kan tijdens het bouwen voortdurend worden ingespeeld op de ervaring en mening van de uiteindelijke gebruikers. Burger@Overheid.nl zal een stevige bijdrage leveren door de inzet van een testgroep van zo’n 100-200 burgers die als klankbord fungeren voor de bouwers van PIP. Burger@Overheid.nl gaat hiervoor op korte termijn panelleden werven.
Pim Nieuweburg stelt het volgende in zijn reactie: “De Persoonlijke Internetpagina is een veilige en betrouwbare omgeving op internet waarin een burger zaken kan doen met de overheid. Met de PIP gaat dit op overzichtelijke en gemakkelijke wijze, 24 uur per dag, 7 dagen per week, vanaf elke plek met een internettoegang.” Veilig en Betrouwbaar is hier echter een relatief begrip. We hebben zowel theoretisch op meerdere manieren bewezen dat het onmogelijk is dat deze omgeving veilig en betrouwbaar KAN zijn. Ook praktisch zijn er vele manieren om aan te tonen dat dit niet zo is. Op zich is het een goed initiatief om ICT in te zetten om de dienstverleing van de overheid richting burgers te verbeteren. Als de gekozen manier echter bewijsbaar niet veilig en betrouwbaar kan zijn en er wel bewijsbaar veilige en betrouwbare alternatieven zijn, dan zou de overheid zich dit aan moeten trekken. Recent is er bijvoorbeeld een onderzoek gedaan naar de authorisatie rond het GBA-Systeem. De gemeenten gaven zichzelf op dit gebied het rapportcijfer 4. Dit lijkt mij niet voldoende voor dit type systemen.