Begin oktober heeft het kabinet hun nieuwe groene beleid gepresenteerd: de “Green deals”! Klinkt lekker, hoewel je je kan afvragen waarom het niet gewoon “groene” deals zijn, of zou het internationaal zo baanbrekend zijn? Wat is het idee? Welk geweldige acties gaan we doen? En niet in de laatste plaats: welke fantastische hulp kunnen we verwachten van de overheid? Kortom: is het een “Green deal”? of is het toch eigenlijk “Geen deal”?
De overheid gaat de komende jaren niet meer zo maar subsidie geven voor allerlei projecten op het gebied van duurzaamheid, maar gaat samen met het bedrijfsleven en onderwijs werken aan concrete activiteiten gericht op duurzaamheid. De rijksoverheid wil knelpunten wegnemen die oplossingen blokkeren of beperken om efficiënter en duurzamer met energie om te gaan. Hiervoor sluiten ze zogenaamde 'Green deals' met bedrijven. Nu al rond de zestig en vanaf eind dit jaar kunnen weer nieuwe project voorstellen worden ingediend. Een goede ‘deal’ is een onderlinge afspraak, waarbij er voor beide partijen een bepaald voordeel in moet zitten. En als het een groene deal is, verwacht je nog ergens enige winst voor het milieu.
Oplossing volgens de overheid
De overheid zet in op vijf oplossingen. Aanpassing van wet en regelgeving, zelf duurzaam gaan inkopen, handelsmissies opzetten voor nieuwe markten, optreden als bemiddelaar om partijen bij elkaar te brengen en tot slot helpen bij het zoeken naar benodigd investeringsgeld. Met deze hulp zou de BV Nederland ineens een enorme groene stimulans moeten krijgen.
Klinkt fantastisch, maar zijn deze ‘oplossingen' en activiteiten van de overheid niet gewoon normale taken van de overheid? Waarom heb je hier een ‘deal' voor nodig? De overheid steekt er per saldo geen subsidie in. Ze beperkt haar eigen kosten door de eigen complexe wetgeving eenvoudiger te maken. Ik verwacht altijd al van een bewuste overheid dat zij zo economisch en duurzaam mogelijk inkoopt. Het bij elkaar brengen van de verschillende partijen is al jarenlang een taak die de overheid voor een deel heeft uitbesteed aan de Kamers van Koophandel. Tot slot wil de overheid mee zoeken naar investeringsgeld, maar heeft zij er zelf toch weinig tot niets voor over.
Green deal of geen deal
Als je alle goedgekeurde ‘deals' bekijkt, valt een aantal zaken op. De onderwerpen richten zich over het algemeen op gebruik van restwarmte, energiewinning uit biomassa en het stimuleren van elektrisch vervoer. Er zit een aantal overlappende projecten in. Het zijn zowel hele kleine ‘deals', zoals het maken van een website, als hele grote ‘deals' zoals het opzetten van biomassa-energiecentrales. Er zijn maar twee lokale of gemeentelijke initiatieven, terwijl je daar juist het nodige van zou verwachten in termen van de behoefte aan hulp. Op zich allemaal goede initiatieven. Het feit dat ze nu als 'Green deal' bekend staan geeft ook ongetwijfeld de nodige goede pr en externe zichtbaarheid, wat altijd handig is.
Het kabinet moet innovatie en duurzaamheid van Nederlandse bedrijven stimuleren. Wat dat betreft klinken de 'Green deals' heel sympathiek. Je zou echter verwachten dat het kabinet een duidelijke langetermijnvisie zou hebben en dat met een goed plan van aanpak zou ondersteunen. Niet allerlei adhoc initiatieven ondersteunen, waarbij het lijkt of er geen enkel overall coördinatie is. Daar komt bij dat de meeste van de nu gepresenteerde 'Green deals' ook heel goed zelfstandig van de grond hadden kunnen komen. Daar is niet veel overheidssteun bij nodig. Tot slot doet de overheid helemaal niets, wat ze niet al zouden moeten doen zonder deze 'Green deals'; ze doen niets extra's.
Wat mij betreft is er dan ook meer sprake van 'geen deals'. Van de overheid verwacht ik een heldere strategie, en krachtige steun voor het bedrijfsleven, onderwijs en lokale overheden om innovatie en duurzaamheid in Nederland op de kaart te zetten, wat internationaal baanbrekend is en als export product ingezet kan worden. Overheid, waar blijf je?
