Twintig jaar geleden werd voorspeld dat mainframes – net als dinosaurussen – zouden uitsterven, maar ze zijn terug van nooit weggeweest. En het zal nog vele jaren duren voordat ze vervangen kunnen worden, denkt Berrie Vlietstra, Als manager group ict services is hij belast met een consolidatieproject bij Delta Lloyd.
In 1994 gingen Nuts Verzekeringen en Ohra samen, en dat conglomeraat werd in 1999 opgeslokt door Delta Lloyd. Het gevolg: drie computercentra, respectievelijk in Den Haag, Arnhem en Amsterdam. Berrie Vlietstra, manager group ict services bij Delta Lloyd, heeft als taak de mainframes van deze drie centra te consolideren, ze samen te brengen in een enkel centrum.
Er wordt wel gezegd dat de integratie van de ict een voorwaarde is voor het slagen van een fusie.
Vlietstra: "Dat is niet altijd een voorwaarde en bijvoorbeeld niet nodig als de twee bedrijven in een verschillende sector werken."
In de dagen rond het interview is het zonder problemen gelukt om het mainframe van Den Haag naar Amsterdam over te brengen en staat de tweede fase van de operatie (de verhuizing van het mainframe in Arnhem) voor de deur. Deze systemen draaien met geringe aanpassing in aparte partities.
Dat is integratie van het ijzerwerk, meer niet.
"Het is een eerste stap, en je moet de stappen niet te groot maken. We zijn bezig met een brede studie over wat volgens ons de toekomst is van het mainframe voor Delta Lloyd en hoe we verder moeten gaan, maar dat is langetermijnwerk. Deze eerste stap werd ingegeven door kostenbesparing op de softwarelicenties, hardware-onderhoud en personeel. Via een enkele footprint (een systeem op één locatie) besparen we ons zeer veel kosten; zo werkt dat nu eenmaal met softwarelicenties voor het mainframe."
Is de volgende stap de integratie van toepassingen? Het nieuwe Delta Lloyd zal toch wel geïnteresseerd zijn in de synergie tussen de drie bedrijven?
"Dat is meer een zaak voor de handelsafdelingen. Deze eerste stap is meer een door de it-afdeling gedreven operatie. Zoals gezegd, zijn we bezig met een langetermijnstudie die zal moeten uitwijzen wat voor Delta Lloyd uiteindelijk de beste ‘mainframe-strategie’ is."
Vlietstra is een groot voorstander van een modulaire opzet van de organisatie en haar infrastructuur met heldere interfaces omdat je dan onderdelen daarvan kunt vervangen, door alternatieven of door uitbesteding. Ict is voor Delta Lloyd geen kerncompetentie, waarop men wil concurreren.
Verschillen
Verschillen de drie centra veel van elkaar?
"Elk van de drie bedrijven heeft zijn eigen historie. Ik ben zelf het beste op de hoogte van de systemen in Den Haag. Daar heeft het bedrijf rond 1990 besloten om over te gaan op een andere applicatie die tevens een volledig nieuwe infrastructuur noodzakelijk maakte. De nieuwe applicatie kon niet draaien op het oorspronkelijke Bull-systeem, dat toen vervangen is door een IBM-kloon van Hitachi Data Systems. Naarmate de applicatie groeide, is uiteindelijk besloten om helemaal op IBM over te stappen en de Hitachi-machine te vervangen door een IBM-mainframe.
Ter voorbereiding van de verhuizing zijn de mainframe-omgevingen op de drie locaties eerst technisch vrijwel identiek gemaakt. Op alle vestigingen zijn dezelfde software-versies geïnstalleerd, is het SNA-protocol uitgefaseerd en is men volledig overgestapt op ip."
Wat voor computersystemen worden naast het mainframe gebruikt?
"Allerlei Unix- en Windows NT-systemen worden gebruikt voor de ruim zes honderd overige toepassingen! Of het de moeite loont om die te consolideren? Consolideren heeft voor- en nadelen. Het is nog maar de vraag of die tegen elkaar opwegen – er is geen duidelijk antwoord op die vraag. O ja, en er staat ook nog wel ergens een AS/400 in een hoekje."
Vlietstra ziet mainframes zeker nog wel vijf tot tien jaar gebruikt worden, zelfs al zouden we er met zijn allen massaal van af willen. Het mainframe zou snel in kosten dalen en steeds kosteneffectiever worden.
"Hardware wordt over de gehele linie nog steeds goedkoper. Het is in ons geval niet duidelijk zichtbaar dat de kosten/prestatieverhouding van mainframes sneller verandert dan die van andere systemen. Belangrijker is of er een standaardpakket voor een bepaalde toepassing te koop is. Als dat het geval is en het bedrijf kiest voor die standaardapplicatie, dan is de keuze van het bijbehorende platform vaak beperkt."
Gebruiken jullie ook Linux?
Vlietstra: "Op dit moment nauwelijks, maar dat komt wel. De ondersteuning was een probleem, en die verbetert nu snel. Overigens is IBM erg met Linux in de weer. De keuze zal ook afhangen van de licentiestructuur. Software is, na de personele kosten, verreweg de grootste kostenpost van de meeste it-afdelingen. Een bijkomend aspect is het oerwoud aan licentiestructuren dat voor de diverse platformen bestaat, waarin de mainframe-software nog steeds een aparte positie inneemt. Het blijft moeilijk uit te leggen aan onze interne gebruikers dat je een hele stoet leveranciers meer moet gaan betalen voor exact dezelfde producten, als de omvang van de machine waarop deze producten draait, groter wordt."
Zijn er nog voldoende experts te vinden die met het mainframe kunnen werken?
"Dat is een zorg. Er zijn niet veel jonge mensen die hun toekomst in de traditionele mainframe-omgeving zoeken. Het mainframe heeft nog steeds een wat stoffig imago. Ik denk dat het in veel gevallen nog steeds wordt gezien als alternatief voor een Unix- of een NT-platform, terwijl dit strikt genomen onvergelijkbare grootheden zijn."
Meer dan hardwareplatform
Is it straks net als een nutsvoorziening, als elektriciteit uit een stopcontact?
Vlietstra: "Nee, dat werkt voor elektriciteit, omdat iedereen dezelfde elektriciteit wil. Maar niet iedereen wil dezelfde it! Als er al iets ‘uit de muur’ gaat komen, dan zal dat een voorziening voor opslag of back-up zijn. Die is goed standaardiseerbaar."
Mainframes blijven nog vele jaren, maar waar we volgens Vlietstra vanaf moeten is de koppeling van de hardware aan de software. Het mainframe moet meer worden gezien als een hardwareplatform. Op dit moment is het nog onverbrekelijk verbonden aan de ‘bijbehorende’ software en applicaties. Hierdoor ontstaan ook vragen als: wordt het een mainframe of wordt het Unix, terwijl het één het ander – volgens IBM – tegenwoordig niet meer uitsluit.
Waar Vlietstra echt naar uitkijkt, is het modulair maken van zijn organisatie. "Lego-blokken van hardware, software, processen en organisatieonderelen, die je kunt vervangen of uitbesteden."
Hein van Steenis freelance medewerker
