Oude, cultureel waardevolle computers lijden door ruimtegebrek een kwijnend bestaan. Zo wil ING bijvoorbeeld af van een massageheugen-machine.
Een nationaal depot voor uitgetelde computers is wenselijk. En ook bij de Belastingdienst in Apeldoorn staat een complete ponskaartinstallatie roemloos te verstoffen. Door plaatsgebrek. De Werkgroep Verzamelbeleid Computerhistorie, een samenwerkingsverband van musea, heeft een inventarisatie uitgevoerd van de collecties oude computers in Nederland.
Uit het rapport 'Collectie Nederland Oude Computers' blijkt dat bij musea, particulieren en bedrijven genoeg interessante verzamelingen en unieke voorwerpen staan. Maar het bewaren en beheren ervan zijn zorgenkindjes. De werkgroep gaat in overleg met het Instituut Collectie Nederland het verzamelbeleid verder vorm geven. Volgens Gerard Alberts, auteur van het rapport, streeft de werkgroep er niet naar alles te behouden, maar wil ze tot een afgewogen collectie computers, documentatie en programmatuur komen, die waardevol is voor het cultuurhistorisch erfgoed in Nederland.
De grootste bedreiging voor het behoud van oude machines is het ruimtegebrek. Veel oudere computersystemen en mechanische rekenmachines zijn groot en onhandelbaar. Depotruimte is in Nederland schaars. Volgens prof. Dr. Bob Hertzberger, voorzitter van de afdeling Informatica van de Universiteit van Amsterdam, neemt deze strijd met onwillige managers alleen nog maar toe. Bij zijn eigen instituut staat de positie van het Computermuseum UvA herhaaldelijk ter discussie.
Rob Berkel, directeur van het Tilburgse museum Scryption en lid van de werkgroep, signaleert twee acute problemen: bij ING en de Belastingdienst. ING wil af van de 15 meter lange massageheugenmachine Trace en bij de Belastingdienst in Apeldoorn is in de kelder geen plek meer voor o.a. een ponskaarteninstallatie, bestaande uit sorteer-, collator- en tabelleermachines. De apparatuur is naar een onverwarmd depot van de Dienst Domeinen in Soesterberg overgeheveld. "Dat is niet bevorderlijk voor de staat van de machines", stelt Alberts.
Gerrit Nijhof van het centrum voor facilitaire dienstverlening van de Belastingdienst zegt dat zijn instelling die ruimte nodig heeft en de spullen daarom weg moesten. De suggestie dat de apparatuur in het depot kan wegroesten, wijst hij verontwaardigd van de hand.
De collectie is overigens in handen van het Belasting- en Douanemuseum in Rotterdam, aan wie de Belastingdienst de spullen ooit geschonken heeft. Museumdirecteur Loes Peeperkorn-van Donselaar vertelt dat de verhuizing aanleiding geeft om een definitieve selectie te maken van objecten die passen binnen het verzamelbeleid van het Rotterdamse museum. Voor de andere machines die de moeite van het bewaren waard zijn, moet nog een bestemming worden gevonden. Peeperkorn pleit voor een nationaal depot voor dit soort collecties.
Er bestaan nog twee andere nijpende situaties. Bij een verhuisbedrijf in Weesp staat de IBM-collectie ponskaartmachines uit de jaren vijftig weg te kwijnen; IBM Nederland wil hier op termijn van af. Verder kan het Floating Point-museum – een ex-HCC initiatief – de huur van het depot, waarin een collectie hobbycomputers en PC's is opgeslagen, haast niet meer opbrengen.