TNO TPD en zorgverlener Reinier de Graaf Groep werken aan verbetering van de mogelijkheden om computers in de operatiekamer met de stem te besturen. De huidige commercieel beschikbare software voldoet niet, omdat die te veel is gericht op callcenters.
Begin januari ondertekenden D. Schmidt, directeur van TNO TPD, en L. Touwen, algemeen directeur van Reinier de Graaf Groep, een vijfjarig samenwerkingscontract. Ze hebben zich verplicht jaarlijks elk vijftienduizend euro in het algemene onderzoek te steken. Mocht dit tot projecten leiden, dan gaat daar extra geld naar toe.
De Reinier de Graaf Groep bestaat uit het Reinier de Graaf Gasthuis, het Diaconessenhuis Voorburg en het Behandelcentrum Westland. De organisatie is evenals TNO TPD gevestigd in Delft. Touwen heeft gestudeerd aan de TU Delft. Hij heeft oog voor de technische aspecten binnen de gezondheidszorg. Binnen het informele Delftse circuit is de samenwerking met het onderzoeksinstituut ontstaan.
Kletterend en ritselend
Chirurgen doen tegenwoordig verslag van een operatie door na afloop in een rustige kamer in te spreken in een opnameapparaat. Liever, zo blijkt in de praktijk, willen zij tijdens de geneeskundige handeling hun opmerkingen aan een pda toevertrouwen. De huidige systemen voldoen echter niet, zo is TNO-onderzoeker M.P. de Graaff gebleken. Hij is al een jaar bezig met dit onderwerp en heeft gewerkt met het systeem Speechpearl 2000 van Philips. Alle andere toepassingen zijn Amerikaans en vereisen een Amerikaanse tongval.
Pratend OK-personeel (operatiekamer), kletterende snijmessen en ritselende pakken beïnvloeden de nauwkeurigheid. In een stille kamer haalt het systeem een score van 93 procent. In de operatiekamer is dat 3 procent minder. Lopend op de gang daalt de score met 7 procent. De Graaff streeft naar een spraakherkenning van 98 procent en acht dit haalbaar binnen de contractperiode. De vorser benut herkenning van rijen van woorden via zinsontleding, in plaats van de gebruikelijke herkenning van klanken en onderliggende statistische berekeningen.
Behalve intensiever gebruik van de pda (met Bluetooth) rond het ziekenhuis, onderzoekt De Graaff ook de inzet van ‘papierachtige displays’. Dat is tevens een onderzoeksgebied van Philips.
Anatomische atlas
Een tweede studie richt zich op de mogelijkheid gedurende een operatie elektronische kennisbanken te raadplegen. Het gaat dan voornamelijk om een interface die lijkt op die van de Cochrane Library database, die beschikbaar is via internet. Gewoonlijk raadpleegt de chirurg vóór de ingreep ‘Cochrane’, maar hij zou ook graag tijdens zijn werk willen beschikken over deze kennisbank. Dat moet dan, vanwege steriliteiteisen, spraakgestuurd gebeuren. Ook hier laten commercieel beschikbare systemen het afweten. Ze herkennen veel te veel woorden niet of anders, zodat chirurgen de systemen weer de deur uit hebben gedaan.
De interface die TNO TPD heeft gemaakt, is tevens bruikbaar om tijdens een ingreep te kunnen beschikken over een spraakgestuurde anatomische atlas. Ook hier geldt dat eerst het taalprobleem – alle beschikbare systemen zijn Amerikaans – moet worden opgelost. De Graaff is in overleg getreden met het Tilburgse softwarehuis PAT om te bezien of deze leverancier van documentsystemen een zinvolle inbreng in het project kan hebben.
Directeur Touwen van Reinier de Graaf Groep zegt dat chirurgen graag willen meewerken aan deze plannen, omdat zij de toepassingen liever vandaan dan morgen in handen willen hebben.
Recepten
De ziekenhuisapotheker van het Delftse ziekenhuis maakte het verlanglijstje groter. Wettelijk is het toegestaan dat in een ziekenhuis een recept mondeling wordt doorgegeven, terwijl dit in alle andere gevallen schriftelijk moet gebeuren. Volgens de apotheker wordt in zijn ziekenhuis 20 procent van alle recepten mondeling doorgegeven. Die moet iemand dan handmatig in het systeem invoeren. Dat wil hij graag veranderd zien.
"Er zijn al veel leverancier langs geweest, maar zonder resultaat. De praktijk eist dat een recept binnen 45 seconden in het systeem ziet. Het snelste systeem dat nu te koop is, doet er anderhalve minuut over."
"In de jaren tachtig en negentig hebben leveranciers als Chipsoft hun systemen ontwikkeld. Daarna is er niks nieuws meer gebeurd. Misschien ontbreekt geld voor verder onderzoek, maar ik heb de indruk dat ze niet meer weten waar het werkveld behoefte aan heeft", luidt zijn kritiek.
Teus Molenaar