Het Haagse bedrijf Eteck ziet onvoldoende kansen om restwarmte uit de meer dan tien datacenters in Amsterdam-Zuidoost naar de gebouwen in dat gebied te brengen. Tot teleurstelling van de beoogde concessiehouder van het project Datawarmte Arenapoort en Amstel III is de businesscase niet rond te maken. Binnen de datacenterbranche lopen er nog wel diverse andere initiatieven.
Hoofdreden is dat de gemeente Amsterdam nu het puntje bij het paaltje komt, geen (afname)garanties wil verstrekken die de financiële risico’s acceptabel maken. Zo’n waarborg is volgens Stijn Grove, managing director van de Dutch Data Center Association (DDA), absoluut nodig gelet op de onzekerheden rond de afname van de ‘datawarmte’.
Als bouwer, exploitant en beheerder van het distributienet dat de restwarmte uit datacenters ontsluit en levert, had Eteck op meer medewerking van de gemeente gerekend. Dit soort energietransities heeft alleen een kans van slagen bij voldoende schaal. Vooral in de eerste fase van zo’n project bestaat onzekerheid over het volume van de afname.
Rendement
Tienduizend nieuwbouwwoningen en 300.000 m² niet-woonprogramma zouden op het collectief distributienet moeten worden aangesloten om een mooi rendement te kunnen halen. Grove: ‘Maar het duurt enige tijd voordat voldoende volume wordt bereikt. Bij nutsvoorzieningen als riool en waterleiding is zeker dat iedereen een aansluiting wil. Want er zijn geen alternatieven. Dat ligt anders bij het benutten van de restwarmte uit bestaande datacenters. Er zijn andere manieren van verwarming. Cruciaal is dan ook dat de overheid door een deel van het risico te dragen vertrouwen geeft aan de markt,’ aldus Grove.
Afgelopen vrijdag bevestigde de gemeente Amsterdam dat haar samenwerking met Eteck in het bouwteam Datawarmte Arenapoort en Amstel III is beëindigd. Sinds begin april werkten beide partijen aan het ontwerpen van een distributienet en het rondkrijgen van een business case.
Wethouder Reinier van Dantzig (Woningbouw en Stedelijke Ontwikkeling) laat in een brief aan de Gemeenteraad de werkelijke reden achter het stopzetten onvermeld. Over het afhaken van de gemeente als mede-risicodrager zwijgt hij. ‘De hoge uitkoppelingskosten van de warmte uit het datacenter van Equinix spelen hier mee,’ schrijft hij.
Maar volgens Grove was dit nagenoeg geen issue. Ook merkt Van Dantzig op dat de aanwezigheid van het stadswarmtenet van Vattenfall een alternatief betekent voor de warmtevoorziening. Dat was echter al voordat bouwteam aan de slag ging. De DDA-directeur betreurt het dat dit project spaak loopt op het onvermogen van de overheid duidelijke keuzes te maken en haar rol te pakken zoals ze dat ook voor gasnetten heeft gedaan. En dat terwijl de energietransitie urgent is. Het annuleren van het project Datawarmte in Amsterdam Arenapoort en Amstel III is dan ook een forse domper voor de datacenter-branche die zich volop inzet voor energietransitie. Vooral de DDA is de afgelopen jaren druk bezig geweest om datacenters op dit gebied te helpen. Energiebesparing en benutting van restwarmte staan hoog op de prioriteitenlijst van deze brancheorganisatie. In de branche lopen nog diverse andere initiatieven.
Switch en Amsterdam-Zuidoost
Zo lijkt het buiten Amsterdam-Zuidoost wel te lukken om een bestemming voor de restwarmte te vinden. Switch Datacenters heeft goede hoop om de computerwarmte die vrijkomt bij zijn datacenter AMS4 nabij Amsterdam Science Park in de Watergraafsmeer, te leveren aan een mogelijk nieuw te bouwen warmtenet. AMS4 kan bijdragen aan het fossielvrij verwarmen van tienduizenden woningen.
AMS4 heeft een stroomaansluiting op een aangewezen substation en doet daarmee geen beslag op stroom bestemd voor lokale bedrijven. Switch heeft plannen om grootschalig warmte uit datacenters aan de samenleving en toekomstige warmtenetten te gaan leveren om gemeentes daarmee te helpen de energietransitie te versnellen.
Penta Ifra en Haarlem
Ook in Haarlem gaat het de goede kant op. Veelbelovend is de samenwerking die Penta Infra als aanbieder van datacenter- en colocatiediensten is aangegaan met het warmtebedrijf Polderwarmte. Penta Infra datacenter AMS01 wordt binnen deze samenwerking een van de belangrijkste bronnen van restwarmte op het Haarlemse bedrijvenpark Waarderpolder.
Betrokken partijen beogen om 100 procent van de vrijkomende restwarmte ter beschikking te stellen aan het warmtenet. De gemeente Haarlem heeft de ambitie om al in 2040 de Waarderpolder volledig aardgasvrij te verwarmen.
Interconnect en Eindhoven
Datacenter Interconnect op het Eindhovense Park Forum gaat restwarmte leveren aan de gemeente Eindhoven in plaats van biomassa voor het warmtenet Meerhoven. Burgemeester en wethouders van Eindhoven schetst dit plan als voorkeursalternatief. Het voorstel wordt nu verder uitgewerkt inclusief financiële consequenties, waarna de gemeenteraad een definitief besluit neemt.
Volgens de plannen kan het Eindhovens datacenter van Interconnect als alternatieve bron gekoppeld worden aan het bestaande warmtenet van Meerhoven. Interconnect zal dan via een warmtewisselaar zijn restwarmte kunnen overdragen aan het net. Het bedrijf krijgt hiervoor via de warmtewisselaar koude terug. Daardoor hoeft het bedrijf minder koeling in te zetten wat energie bespaart.
Door de restwarmte kan de gemeente de inzet van de bio-energiecentrale in Meerhoven geleidelijk gaan afbouwen. Dat is in lijn met het besluit van de gemeenteraad in 2020 om biomassa als transitiebrandstof te gebruiken en deze op termijn uit de energiemix van Eindhoven te halen. Volgens Rob Stevens, CEO van Interconnect, sluit het Eindhovense voorstel optimaal aan op de inspanningen van zijn bedrijf om een forse bijdrage te leveren aan de energietransitie. ‘De restwarmte van ons Eindhovens datacenter gaat nu nog verloren, maar kan via deze stap maximaal ingezet worden.’
