Het UWV gaat 25.000 tot 50.000 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)-dossiers handmatig controleren op fouten. Volgens de uitvoeringsorganisatie zal het waarschijnlijk tot de zomer van 2026 duren om de verkeerd berekende uitkeringen te corrigeren.
De WIA is een verzekering voor inkomstenverlies door ziekte of een handicap. Afgelopen zomer werd het UWV naar eigen zeggen ‘verrast’ door de hoeveelheid fouten die gemaakt werden met de vaststelling van de WIA. Volgens een intern document dat dagblad AD in handen kreeg, is bij 42 procent van de onderzochte dossiers fouten gemaakt. Het gaat bijvoorbeeld over de duur en de hoogte van de uitkering.
UWV meldde onlangs in een bericht dat het de fouten met de WIA ‘zorgvuldig en voortvarend’ corrigeert. Voorzitter van de raad van bestuur Maarten Camps laat weten dat de UWV iets recht heeft te zetten richting de mensen bij wie een fout is gemaakt. ‘Velen van hen zitten al langere tijd in onzekerheid of hun uitkering klopt. Begin volgend jaar laten we aan de meeste mensen weten of er bij hen een fout gemaakt is en gaan wij samen met hen kijken hoe wij dit het beste kunnen oplossen.’
Wanneer blijkt dat iemand te weinig WIA-uitkering heeft ontvangen, corrigeert UWV dit naar het bedrag waar iemand recht op heeft. Heeft iemand daarentegen te veel uitkering gekregen, dan volgt een een correctie voor de toekomst. Om de gevolgen van een verlaging van de uitkering voor de betrokkene zo beperkt mogelijk te houden, is het uitgangspunt dat iemand die te veel heeft ontvangen dit niet terug hoeft te betalen. ‘Het gaat om een fout van UWV. Mensen mogen daar niet de dupe van worden’, licht de uitvoeringsorganisatie toe.
Softwareprobleem
UWV heeft afgelopen maanden onderzocht bij welke van de circa 200.000 lopende WIA-uitkeringen die sinds 2020 zijn vastgesteld mogelijk een fout is gemaakt. Hieruit blijkt dat de meeste fouten worden gemaakt bij de dagloonberekening en de juiste toekenning van het soort WIA waar iemand recht op heeft.
Volgens het UWV ligt de oorzaak van de problemen in de complexe handmatige berekeningen van de toekenning van de WIA. Er zou geen sprake zijn van een softwareprobleem of systeemfout, meldde het eerder aan Computable. Die lezing wordt door critici in twijfel getrokken. Zo zouden systemen die invloed hebben op de toekenning van de WIA, zoals software die helpt bij het in kaart brengen van fysieke mogelijkheden, wel degelijk voor problemen zorgen.
In september van dit jaar bracht Computable taan het licht dat het UWV niet beschikt over een procedurele beschrijving van de werkstroom die loopt van het aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering tot de uiteindelijke beschikking. Dit traject, dat via een keuringsarts en vervolgens een arbeidsdeskundige verloopt, is volgens een woordvoerder niet vastgelegd in een logisch schema. Eerder werd door het UWV gemeld dat het controleren van fouten met behulp van ai geen optie is.
Wat ik nog even mis in dit artikel is het aantal werknemers dat door het UWV zal worden ingezet voor het handmatig controleren van alle WIA-dossiers.
Maar een veilige aanname zal tussen de 300 en 500 werknemers zijn.
Waarmee een nieuwe vorm van subjectiviteit wordt ingevoerd, want het is onwaarschijnlijk dat al deze werknemers over voldoende kennis en vaardigheden zullen beschikken om de berekeningen correct uit te voeren.
Een veel betere route zou zijn om de kennis en vaardigheden van de meest bekwame materiedeskundigen vast te leggen in een intelligent beslissingsscript (op basis van beslissingstabellen en database queries), waarmee de afhandeling van alle dossiers in één keer geautomatiseerd kan worden uitgevoerd. Ook als de benodigde gegevens hiervoor verspreid staan over een groot aantal silos.
Veel WIA en IVA mensen worden na dat ze afgekeurd zijn onvoldoende geïndexeerd en worden dan tzt gehaald door het minimumloon terwijl ze 75 % van het laatste gemiddelde 5 jaar loon moeten krijgen en dat zou het zelfde % moeten houden van het minimumloon.
en als de overheid voor lage inkomens compenseert met een hogere werknemers heffing korting, hebben de IVA en WIA mensen daar niks aan.