Capgemini heeft een rechtszaak aangespannen tegen de Staat om de gunning voor het bouwen van een omzetbelastingsysteem van het Amerikaanse Fast Enterprises tegen te houden. Het gaat om een megaproject dat in de honderden miljoenen euro loopt. Begin maart volgt de uitspraak.
Het kort geding diende vorige week dinsdag 11 februari. Capgemini eist dat de gunning wordt ingetrokken en er opnieuw wordt aanbesteed. Wat precies de klacht van de automatiseerder behelst, is niet duidelijk. Wel staat in de dagvaarding dat het zou gaan om een onrechtmatige daad in een overheidsaanbesteding. Capgemini noch het ministerie van Financiën (de Belastingdienst) wil er nader op ingaan. ‘Pas als de uitspraak er op 4 maart is, gaan we de Tweede Kamer als eerste informeren’, aldus een woordvoerder van het ministerie. Het Amerikaanse bedrijf Fast Enterprises, dat de aanbesteding won, heeft zich in de rechtszaak aan de zijde van de Staat gevoegd.
Voor Capgemini zijn de belangen groot. De automatiseerder is hofleverancier bij de Belastingdienst en heeft daar veel werknemers gedetacheerd. Het binnenhalen van de opdracht voor het leveren van een omzetbelastingsysteem zou zeker voor twintig jaar werk opleveren.
Kernsysteem OBB verouderd
De Belastingdienst is al een aantal jaren bezig met de voorbereiding van de modernisering van de systemen van de omzetbelasting. Die zijn verouderd, bij een klein deel is ook nog sprake van handmatig werk. Zo loopt met name het veertig jaar oude kernsysteem OOB (Ondersteuning Omzet Belasting dat de transactieverwerking doet van binnengekomen aangiftes en verzoeken) tegen zijn grenzen aan.
OOB is geschreven in Cobol, een taal die weinig ontwikkelaars meer leren in hun opleiding. Bovendien zijn kennis en overzicht over het hart van het systeem, met daarin ruim 35 los aangebouwde voorzieningen verloren gegaan met de tijd. Vernieuwing is dus noodzakelijk zodat de continuïteit voor de langere termijn wordt geborgd en het doorvoeren van nieuwe wetgeving makkelijker moet worden.
Drie scenario’s
De modernisering van de omzetbelastingketen is echter een ingrijpend traject. Aanpassingen aan de systemen – waarin jaarlijks voor meer dan driehonderd miljard euro aan te betalen btw wordt verantwoord – zijn onmogelijk zonder een direct risico op crashes, schrijft de Belastingdienst in het bestek van de aanbesteding. Vandaar ook dat de dienst om extra advies vroeg aan onder meer McKinsey.
Die onderzocht al in 2022 de mogelijkheden voor de modernisering van de omzetbelastingketen. Uit de verschillende scenario’s (zelf een nieuw systeem bouwen, een pakketoplossing aankopen of een combinatie van zelf bouwen en kopen) adviseerde het bureau een het aanschaffen van een pakket in samenhang met reeds bestaande (eventueel aan te passen) applicaties van de Belastingdienst.
Fast Enterprises
De Belastingdienst organiseerde nog een marktconsultatie en vroeg ook ict-waakhond AcICT (‘Bouw meer zorgvuldigheid in de aanbesteding in’) om advies, voordat de tender ‘IT Omzetbelasting’ in mei 2023 werd uitgeschreven. Die opdracht behelst ‘het implementeren en leveren van een standaardoplossing voor de omzetbelasting, inclusief onderhoud, support, beheer (technisch beheer, functioneel beheer doet de Belastingdienst zelf), configuratie en additionele diensten’. Naar verwachting moet de nieuwe oplossing gekoppeld worden aan twintig tot vijfentwintig applicaties van de fiscus.
De looptijd van het contract is tien jaar met tweemaal de optie om het te verlengen met nog eens vijf jaar. De geraamde waarde van de overeenkomst is 190 miljoen euro over de totale looptijd. Fast Enterprises sleepte de voorlopige gunning in de wacht. Dit in Nederland onbekende bedrijf, opgericht in 1997 met het hoofdkwartier in Centennial, Colorado, levert applicaties aan overheidsdiensten op het vlak van belastingen, overige inkomsten en uitkeringen. In de Verenigde Staten neemt het een sterke positie in op de it-overheidsmarkt. Daarnaast is de onderneming actief in Canada, Azië en Europa, waar ze de Finse fiscus en het Poolse ministerie van Financiën als klant heeft.
Die Cobol code heb je met twee man in een maand of twee met AI beter in beeld en gedocumenteerd dan überhaupt ooit in het verleden het geval is geweest. Kun je ook nog steeds perfect en spotgoedkoop draaien op virtuele servers, vrijwel altijd met gebruikmaking van aanwezige hardware. Ook kun je Cobol uitstekend migreren naar willekeurig andere code maar dat heeft zelden zin.
Veel succes met de rechtzaken.
Rechter controleert de rechtvaardige rechtsgang, althans nog de norm hier de meeste delen van Europa.
Maar is dit een apart moment apart of niet? Een MEGA contract voor een Amerikaans bedrijf.
Moment van herbezinning te nemen?
Ik vind het zeer zwak dat men voor een “standaardoplossing”‘ gaat (wat natuurlijk niet bestaat want elk belastingsysteem is compleet anders). Ik zou liever zien dat men een eigen oplossing ontwikkeld, liefst open-source.
Over tien jaar krijgen we weer verhalen dat het Amerikaans bedrijf woekerprijzen vraagt…want anders geen belastingheffing!
Grappig om te lezen dat Rob Koelmans met een paar man in een paar maanden kan wat Capgemini niet kan. Eerst zien en dan geloven want ik geloof al lang niet meer in wonderen als van 40 veertig jaar oud kernsysteem met 35 satellieten de handleidingen verloren zijn gegaan. Want na 20 jaar configuratiemanagement weet ik dat je met virtualisatie oude code op nieuwe hardware kunt laten draaien maar of dat lekker schaalt is uiteindelijk afhankelijk van de code. En ik geef toe dat ik sinds millenniumbug nauwelijks nog wat met Cobol heb gedaan. Maar ik heb nog wel wat gedaan met data en databases want als het om een onrechtmatige daad gaat dan ben ik – na debacle met bonnetje van Teeven – benieuwd.
Natuurlijk heeft Capgemini – net als IBM – belangen als een hofleverancier maar als het om de geheimen van de keuken gaat lijkt Rob Koelmans me niet de klokkenluider. En dat ben ik natuurlijk ook niet maar een rechtvaardige rechtsgang lijkt me afhankelijk van de kaarten die op tafel gelegd worden als we kijken naar de resultaten uit het verleden die geen garanties bieden voor de toekomst. Want niet alleen de handleidingen van een 40 jaar oud kernsysteem met zo’n 35 satellieten zijn zoek als het om de rechtvaardiging van zoiets als belastingen gaat. Heikele punt in wetgeving en snel geld voor de begroting gaat dan ook niet om een aanbesteding maar om een vertrouwen in het systeem.
Wat betreft applicaties aan overheidsdiensten op het vlak van belastingen, overige inkomsten en uitkeringen gaat het om de onrechtmatige daad van belastingontwijking. Teeven als dealmaker en zijn bonnetje ging tenslotte niet om zoiets als een toeslagenouder die gecriminaliseerd werd door het systeem.
Vrijwel zeker zitten er ook nog allerlei transacties/StoredProcedures achter Cobol in een database. Daarvan zou het helemaal gekkenwerk zijn om die uit te faseren of voor oud vuil achter te laten. A.o. daar zitten toegepaste uitwerkingen van 40 jaar materiedeskundigheid van honderden mensen. Expertise waar dus geen gedocumenteerde vormen van aanwezig zijn en waar ze dus feestelijk de komende tien jaar tegenaan gaan stommelen als ze het helemaal opnieuw gaan doen. Niets is zo mooi als een project aanvangen met al het zilverwerk en de kroonjuwelen in de vuilnisbak te smijten. Cobol zelf stelt helemaal niets voor. Dat leert een geïnteresseerde leek even snel als dBase3/4.
Wat betreft de transacties wees ik op de bonnetjes als bewijs want de adviserende rol van Capgemini bij het opzetten van een data-analyseomgeving welke later bekend werd als ‘de broedkamer’ in de toeslagenaffaire ging vooral om zoiets als ongestructureerde data en moderne datasynthese. Je vindt het bonnetje als een PDF presentatie waarbij slide 24 de kanteling van de oude architectuur met verticale silo’s en databases naar een horizontaal datamoeras aangeeft. Hierbij worden ook de automatiseringspartners zoals IBM, Deloitte en Capgemini als adviseurs genoemd.
Over de expertise van Capgemini met reversed engineering en de gokkast van een salsadanser is hier genoeg geschreven want aangaande een dossierkast met systeemdocumentatie vermoed ik dat de expertise er wel is maar genegeerd wordt. Ik ben daarom benieuwd naar de klacht van Capgemini want eerder won SoftwareONE omdat klachten vanuit marktpartijen door aanbesteder genegeerd worden. Gebruikelijke automatiseringspartners zoals IBM, Deloitte en Capgemini kennen namelijk de ketenproblematiek.
Nu kunnen de vreemde ogen van een andere partij ook dwingen hoewel een revolutionaire verandering me niet haalbaar lijkt omdat wetten minder veranderlijk zijn dan de ICT. Haalbaar lijkt me hetzelfde evolutionaire rondje om de kerk met een boek vol zilverwerk omdat we anders straks weer met zesmaal hogere herstelkosten zitten dan beoogde opbrengst. Maar tot op heden zijn we alleen maar de toeschouwers die voor het kaartje betalen als belastingbetalers.
Info DeepSeek:
Is Goal-Driven Redeneren mogelijk in GenTax?
GenTax is primair gebouwd rond regelgebaseerde logica en Data-Driven Redeneren, maar het platform is flexibel genoeg om elementen van Goal-Driven Redeneren te ondersteunen, vooral via geavanceerde configuratie van beslissingstabellen en workflows.
Conclusie
Hoewel GenTax van nature sterk leunt op Data-Driven Redeneren en regelgebaseerde logica, biedt het voldoende flexibiliteit om Goal-Driven Redeneren te emuleren of te ondersteunen via:
– Geavanceerde configuratie van beslissingstabellen.
– Doelgerichte workflows.
– Integratie met externe tools.
Verder commentaar overbodig.
Jeetje, ze gaan een bestaand en werkend discreet geprogrammeerd systeem omzetten naar een orakel? Wel slim in het kader van de zo dringend gewenste scheiding tussen personen en verantwoordelijkheden bij de overheid.
Voorwaarde bij zo’n systeem is wel dat het zeer goed beheerd en gemonitord wordt en – of dat het geval is – kun je alleen achteraf vaststellen aan de hand van het zich wel of niet voorgedaan hebben van uiterst complexe en onoplosbare problemen. Het is ook maar net van waaraf je vertrekt met zo’n systeem. From scratch of als een soort virtuele gebruiker op een discrete onderlaag.