Al sinds eind 2019 toen Wingtech een meerderheidsbelang in chipmaker Nexperia verwierf, probeerde het Chinese bedrijf octrooien van Nexperia naar China door te sluizen. De toenmalige Nexperia-ceo Frans Scheper zegt in The New York Times het ministerie van Economische Zaken toen al te hebben gewaarschuwd voor de lekkage van cruciale kennis.
Het was Scheper meteen duidelijk wat de intenties waren van de nieuwe eigenaar Zhang Xuezheng. Wingtech’s controlerende aandeelhouder deed direct pogingen om onderzoek en intellectueel eigendom van Europa naar China over te hevelen.
Scheper zei eerder tegen RTL Z dat Zhang van Nexperia een Chinees bedrijf wilde maken. De top van Nexperia was destijds tegen de overname. Zhang verving een groot deel van het management in Europa. Scheper werd met vervroegd pensioen gestuurd. Al die tijd bleef het ministerie met Zhang in gesprek. Volgens Scheper wisten de ambtenaren dat Zhang in China een strafblad had wegens het stelen van bedrijfsgeheimen.
Ontmanteld?
Afgelopen zomer nam de angst toe dat de Europese fabrieken van Nexperia zouden worden ontmanteld. In september jongstleden was Economische Zaken op de hoogte gesteld van ‘vergevorderde plannen om de Europese productie- en onderzoekslocaties’ van Nexperia te sluiten of aanzienlijk te verkleinen.
In oktober besloot minister Vincent Karremans (Economische Zaken) Zhang de pas af te snijden. Als de Chinees zijn plannen zou uitvoeren om Nexperia Europa leeg te trekken dan moest het ministerie wel ingrijpen. Bijna tegelijk onthief de Ondernemingskamer Zhang tijdelijk uit zijn functie als ceo van Nexperia BV. Volgens The New York Times speelde ook mee dat de Europese bedrijven van Nexperia, als onderdeel van een Chinese onderneming die op de zwarte lijst staat, geen toegang meer zouden krijgen tot Amerikaanse software en apparatuur. De regering in Washington beschuldigt Wingtech ervan kritieke chiptechnologie van Amerikaanse bondgenoten te kapen.
Niet accuut
De Tweede Kamer vroeg zich vorige week donderdag tijdens een Kamerdebat af waarom het ministerie niet eerder heeft ingegrepen. Karremans zegt dat de situatie eind 2019 niet zo acuut was als nu. Zhang’s plannen waren toen minder vergevorderd. Er waren wel zorgen, vooral bij klanten, maar minder concreet.
Eind 2023 ging het ministerie met Zhang in gesprek om de risico’s te beperken. Inzet was de harde kanten van zijn plannen weg te halen. De Chinees deed alsof hij inschikkelijk was. Volgens Karremans handelde hij echter anders. ‘Achter onze rug om’, voegde de minister eraan toe. Op vragen van het PVV-kamerlid Alexander Kops zei Karremans dat hij de verkoop van de strategisch belangrijke chipmaker met hoofdkantoor in Nijmegen in 2019 nog niet had kunnen tegenhouden. Want de Wet vifo waarmee het kabinet een veto kan uitspreken tegen overnames die de nationale veiligheid in gevaar brengen, was toen nog niet van kracht. Philips verkocht Nexperia in 2017 aan Chinese investeerders die het bedrijf in 2019 doorverkochten aan Zhang’s Wingtech.
