Intranet of groupware: Alles zijn Prijs

De ontwikkeling van intranetten verloopt snel; sneller zelfs dan Internet, blijkt uit diverse onderzoeken. Eén van de motieven voor de implementatie van een intranet is dat het een goedkoop alternatief voor groupware zou zijn. Die vlieger gaat echter niet altijd op, zo blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Intranets and groupware’ van Computer Technology Research.

Intranet is een fenomeen dat, als de tekenen niet bedriegen, aan het begin van een fenomenale opmars staat. Het is een combinatie van oud en nieuw. Oud is het gebruik van het TCP/IP-communicatieprotocol, dat al meer dan twintig jaar bestaat. Nieuw is de inzet van moderne Internet-tools en -technieken. Een cynicus zal daarom beweren dat er niets nieuws onder de zon is: een intranet is immers niets anders dan een bedrijfsnetwerk gebaseerd op TCP/IP-protocollen. Hooguit zal hij waardering kunnen opbrengen voor het idee om de nieuwste Internet-ontwikkelingen in een bedrijfsnetwerk in te bedden. Deze combinatie biedt, zo stelt het onderzoeksbureau Computer Technology Research (CTR) in zijn studie Intranets and groupware, Effective communications for the enterprise soms een goedkoop alternatief voor eenvoudige groupware-toepassingen.
De stormachtige intranet-ontwikkeling heeft iedereen verrast. Het blijkt dat intranetten sneller groeien dan Internet zelf. Zona Research, een nieuw onderzoeksbureau dat zich heeft gestort op de Internet-markt, heeft uitgerekend dat er in 1995 voor bijna 500 miljoen dollar aan software voor intranetservers is verkocht. Dat is 41 procent van de totale markt voor webservers. In de loop van dit jaar verwacht Zona Research een verdrievoudiging van dit bedrag tot 1,6 miljard dollar. In 1997 zal de omzet uitkomen op 4,1 miljard dollar en in 1998 op bijna 8 miljard. De omzet in Internet-gerelateerde software zal daarbij ver achterblijven. De totale intranet-markt, hardware, software en dienstverlening, zal in 1998 31 miljard dollar bedragen.
Ook het marktonderzoeksbureau IDC is zeer optimistisch over de toekomst van de intranet-markt. In een studie waarin is gekeken naar het gebruik van client-software, de web-browsers, komt IDC tot de slotsom dat dit jaar 60 procent van deze software zal worden gebruikt door intranet-gebruikers. In het jaar 2000 zullen er volgens diezelfde studie 110 miljoen zakelijke intranet-gebruikers zijn, tegen ‘slechts’ 70 miljoen zakelijke Internet-gebruikers. Overigens schat IDC dat er tegen die tijd meer dan 90 miljoen individuele Internet-aansluitingen zullen zijn.

Teleurstelling

Eén van de redenen waarom intranetten sterk opkomen, is de algemene teleurstelling over client/server-systemen als oplossing voor het decentraliseren van computercapaciteit en informatie- en werkstromen. Niet alleen blijken veel client/server-systemen drie tot zes keer duurder te zijn dan vergelijkbare mainframe-oplossingen, ook merkten veel gebruikers dat ze in een groot aantal gevallen wederom in een afhankelijkheidsrelatie met hun hardware- en/of softwareleverancier terecht waren gekomen. Wat voor client/server-toepassingen geldt, gaat ook op voor groupware-applicaties.
Velen zien intranetten en netwerkcomputers als een gemakkelijk te implementeren en goedkoop alternatief voor groupware. De web-technologie belooft een meer open omgeving; met één web-client-produkt (een browser) zijn alle desktops in staat met platform-onafhankelijke webservers te communiceren. Het is volgens CTR-onderzoeker en auteur van het rapport over intranetten en groupware, Bohdan Szuprowicz, gemakkelijker om TCP/IP-protocollen te implementeren dan om interfaces te realiseren tussen Novell- en Unix-servers.

Beperkte functionaliteit

Er bestaat verschil van mening over de vraag of en in welke mate intranet-oplossingen groupwaresystemen gaan vervangen. Business Research Group schat dat intranet-achtige toepassingen momenteel slechts 5 procent van de omzet in groupware-produkten uitmaken. Dat percentage zal echter tegen het jaar 2000 zijn opgelopen tot 26 procent. Hoewel een intranet groupwarefuncties in zich herbergt, zal het de groupwaresystemen nooit geheel vervangen, menen de CTR-onderzoekers. Een intranet is eerder een goed alternatief in die situaties waarin een beperkte groupware-functionaliteit nodig is.
Het intranet in zijn tegenwoordige gedaante heeft immers (nog) beperkte groupware-mogelijkheden. Er bestaat bijvoorbeeld geen standaard voor database-integratie met groupwareprodukten als Lotus Notes, Groupwise of Exchange. Een andere beperking van intranet-oplossingen is de onmogelijkheid van databasereplicatie: verschillende webservers worden niet automatisch geactualiseerd en de beveiliging laat ook te wensen over. Daarnaast beschikt de huidige software voor webservers niet over applicaties die zijn gebaseerd op het gemeenschappelijk werken met documenten en informatie. Deze zullen dus separaat moeten worden ontwikkeld.
Het CTR-rapport wijst echter wel op een ‘natuurlijke convergentie’ tussen groupware- en intranetprodukten. Leveranciers van groupware bouwen hun produkten uit met intranet-faciliteiten en leveranciers van intranetten voegen steeds meer groupware-functionaliteit aan hun TCP/IP-applicaties toe. Aangezien dit proces in volle gang is, is het lastig om nu een definitieve keuze te maken.

Tal van varianten

Er zijn twee mogelijkheden om groupware-applicaties te implementeren, zo stelt het onderzoeksrapport. ‘De ene is om een bestaand softwareprodukt te nemen. De andere is om Internet-tools te gebruiken om een groupwaretoepassing te ontwikkelen binnen een bedrijfsnetwerk. De intranet-benadering is het goedkoopst en het flexibelst als het gaat om toepassingen in kleine groepen die eenvoudige en goed gedefinieerde activiteiten uitvoeren.’ De onderzoekers hebben echter zo hun twijfels over het functioneren van een intranet-groupwaretoepassing in een complexe omgeving, bijvoorbeeld als verschillende webservers worden gebruikt op diverse hardwareplatforms, en databaseconnectiviteit en real-time multimedia-conferencing noodzakelijk zijn.
Om een dergelijke toepassing te bouwen is een combinatie van tools, protocollen en software-utiliteiten nodig. Dat maakt het niet gemakkelijk. De verschillende componenten kunnen bijvoorbeeld allemaal TCP/IP-compliant zijn, maar IT-leveranciers staan erom bekend standaarden op een geheel eigen wijze te interpreteren. Bovendien is het TCP/IP-protocol enigszins op leeftijd en kent het daardoor een aantal tekortkomingen.
De Ietf (Internet Engineering Taskforce) is overigens bezig met het vaststellen van de specificaties van een nieuwe versie van TCP/IP (IPv6), die voorziet in meer adresseringscapaciteit, een betere beveiliging en real-time multimedia-mogelijkheden. Nu de traditionele IT-leveranciers zich met Internet zijn gaan bemoeien, is het gevaar niet ondenkbeeldig dat er tal van TCP/IP-varianten op de markt komen. Dat zou een fikse slag toebrengen aan het open karakter van Internet, en dus ook van de intranetten. Iedereen weet wat er gebeurd is met Unix toen dit besturingssysteem uit de luwte van de universitaire wereld kwam en speelbal werd in handen van de gevestigde IT-aanbieders.

In de kinderschoenen

‘Hoewel de intranet-oplossing gemakkelijker en goedkoper lijkt als basis-concept, kost het toch extra veel inspanning om de afzonderlijke tools en componenten zo op elkaar af te stemmen dat een werkbaar geheel ontstaat’, stellen de onderzoekers. Volgens het rapport staat de intra- en Internettechnologie nog in de kinderschoenen. Desondanks is een overvloed aan ontwikkeltools beschikbaar en komen daar dagelijks nieuwe produkten bij. Het algemene gevoel is echter dat de meeste tools slechts deeloplossingen bieden voor het probleem hoe goede applicaties te ontwikkelen.
Als het intranet is geselecteerd als groupware-applicatieplatform, zijn veel verschillende objecttypen beschikbaar, die uiteindelijk in de netwerken moeten worden geïntegreerd; Html-editors en converters, beelden, videoclips, applets, Java-commando’s enzovoort. Helaas vereist het gebruik van deze objecten ook verschillende tools, aangezien ze nog niet zijn geïntegreerd in een produktiesysteem. Dit in tegenstelling tot de gevestigde groupwareprogrammatuur. Daar is het een kwestie van plug and play. Wel is desondanks veel opleidingsinspanning nodig om de eindgebruikers met zo’n pakket te laten werken, zo moeten de onderzoekers toegeven.
Het rapport wijst er verder op dat niet alleen de technologie die aan de intranet-groupware-ontwikkeltools ten grondslag ligt onvolwassen is, maar ook de leveranciers nog niet ‘volwassen’ handelen. ‘Het is waar dat die ontwikkelomgevingen langzaam maar zeker beter worden. Maar het is de vraag of alle leveranciers financieel sterk genoeg zijn om in het concurrentiegeweld hun produkten verder te blijven ontwikkelen.’

Wacht liever

Die concurrentie komt niet alleen van nieuwe aanbieders die op de intranet-markt een graantje willen meepikken, maar ook van de gevestigde groupware-leveranciers, die hun produkten met intranet-functionaliteit uitbreiden en bovendien de prijzen fors hebben verlaagd. Een en ander betekent volgens de onderzoekers dat produkten als Lotus Notes zeker bestaansrecht hebben.
Het rapport signaleert een trend waarbij organisaties intranet-groupwaretoepassingen ontwikkelen om samenwerking mogelijk te maken tussen werkgroepen en afdelingen, terwijl ze tegelijkertijd Lotus Notes implementeren voor bedrijfskritische processen, waar aspecten als beveiliging en databaseconnectiviteit belangrijk zijn.
‘Wees uiterst voorzichtig bij de selectie van produkten en diensten op het gebied van intranetten. Een verkeerde keuze kan een fortuin kosten. Wacht liever een jaar of twee, totdat duidelijk is welke aanbieders van intranet-gerelateerde produkten uit de geweldige concurrentieslag komen bovendrijven’, luidt de boodschap van het onderzoeksrapport.
 
Cok de Zwart, freelance medewerker Computable
 
 
WAAR EEN INTRANET GOED VOOR IS
Zona Research ondervroeg 55 bedrijven over het soort interne informatie dat ze via webtechnologie beschikbaar (denken te gaan) stellen. Het meest genoemd, door ongeveer de helft van de ondernemingen, werden:

• Handleidingen/procedures
  
• Persoonlijke pagina’s
  
• Produkt/prijs-informatie