Het onderhoud van het spoorwegnet gebeurt steeds minder op periodieke basis. Een nieuwe generatie beheersystemen maakt flexibel en slimmer omgaan met onderhoud mogelijk. De aannemers Volker Stevin en BAM gebruiken het pakket Maximo van MRO Software. Concurrent Strukton gebruikt een erp-module van Van Meijel Automatisering en implementeert Duitse analysesoftware.
| MRO Software Robert Daniels, nog steeds actief als commissaris, startte reeds in 1968 met het Amerikaanse MRO Software (Maintenance, Repair & Operations). Het bedrijf levert software voor het beheer van strategische bedrijfsmiddelen (zoals wagenpark, machines en computers, oftewel: asset management). Het hoofdkantoor is gevestigd in Bedford (MA). Er werken duizend mensen. In het gebroken boekjaar 2002 behaalde MRO een omzet van 171,9 miljoen en een verlies na afschrijvingen van 10,6 miljoen dollar. Directeur Van Velthoven beschouwt als zijn tegenstrevers: erp-leveranciers met een onderhoudsmodule (zoals SAP, het Zweedse IFS en Baan/Baan V) en niche-firma’s (Datastream, Indus). |
Huismeester
Volker Stevin heeft ruim 30 procent van ‘de spoorstaven en dwarsliggers’ toegewezen gekregen, inclusief NS-knooppunt Utrecht. "Ik noem ons wel eens huismeester van Railinfrabeheer", zegt Peter Vermaat, vestigingsdirecteur Volker Stevin Rail & Traffic Services. "Wij plegen onderhoud van hek-tot-hek: baan, bovenleiding, seinwezen, bermen, sloten en het hekwerk."
Vermaat zegt dat bij Volker Stevin de wijze van onderhoud verandert. "Vroeger geschiedde dat standaard periodiek. Tegenwoordig maken we met Railinfrabeheer afspraken over de beschikbaarheid van de infrastructuur en de snelheid waarmee storingen worden opgelost. Geen uurtje/factuurtje meer, maar afrekening op de afspraken die in service level agreements zijn opgenomen, met een bonus/malus-regeling."
Zo’n aanpak vraagt om conditiegestuurd objectbeheer, stelt hij. De eigen onderhoudsmanagementoplossing – een combinatie van zelf ontwikkelde software en een deel van Baan IV – bleek hiervoor niet geschikt te zijn. De aannemer kwam bij MRO Software en zijn pakket voor assetmanagement-pakket Maximo. In de op Volker Stevin toegesneden database van Maximo staan, soms tot op schroefjesniveau, gegevens van wissels, seinpalen, hekken, bovenleidingen, baanvakken en andere objecten. De MRO-software, gebouwd in J2EE, slaat tevens storingsgegevens op en bewaakt de afhandeling, signaleert risico’s en maakt onderhoudsanalyses van objecten mogelijk. Een medewerker van het meldcentrum bij Volker Stevin kan, wanneer bijvoorbeeld een machinist een storing doorgeeft, met behulp van Maximo snel achterhalen welke monteur beschikbaar is en wat voor spullen nodig zijn om het probleem op te lossen. Ook maakt het bouw- en installatiebedrijf er rapportages mee die het naar Prorail stuurt.
Riet uit de sloot
De nieuwe werkwijze is volgens Vermaat kosteneffectief, omdat pas onderhoud wordt uitgevoerd als het echt nodig is en storingen te voorkomen zijn. "Monteurs kunnen makkelijker bepalen welke werkzaamheden prioriteit hebben, zonder daarmee de veiligheid op het spoor in gevaar te brengen", benadrukt hij. "In het systeem zijn naar belangrijkheid parameters voor het type werk en het type materiaal aan te geven. Een sein moet het bijvoorbeeld altijd doen. Werken daaraan is belangrijker dan riet uit de sloot halen. Het schilderen van een seinpaal is weer minder urgent dat het vervangen van een licht."
De vestigingsdirecteur wil zoveel mogelijk storingen voorkomen door data-analyses vooraf. Een voorbeeld: "Een wissel loopt steeds niet goed om. Uit de informatie van de monteurs blijkt dat dit aan de aandrijfstang ligt. Dan bekijken wij vervolgens samen met Railinfrabeheer hoe we dit structureel kunnen oplossen."
Marcel van Velthoven, algemeen directeur MRO Noord-Europa, vertelt dat de Maximo-oplossing zich momenteel in een overgangsfase naar een webversie bevindt. Ook moet het systeem binnenkort 24 uur per dag in de lucht zijn. "Nu is het nog zo dat een monteur storingen afmeldt bij de meldingskamer. Straks kan hij dit met een handcomputer volautomatisch doorgeven, waarbij hij ook invoert hoe een storing is opgelost. Bovendien kan hij ter plekke bekijken wat de storingsgeschiedenis van een object is." Het beheer ligt overigens bij Volker Stevin, omdat de software zo verweven is met zijn kernactiviteiten.
Duitse software
Concurrent Strukton heeft naar MRO gekeken, maar besloot uiteindelijk de erp-oplossing Metacom van Van Meijel Automatisering voor de bouwwereld in te voeren. "We zochten naar een toepassing die, naast alle onderhoudsdata, ook alle financiële en logistieke gegevens rond het objectenbeheer opslaat. Het MRO-pakket biedt die functionaliteit niet. Het is een op zichzelf staande oplossing", zegt it-manager Eugène d’Hollosy. Op verzoek van Strukton voegde Van Meijel nog een objectendatabase en een registratiemodule toe aan wat uiteindelijk Metacom versie 7 is geworden.
Parallel hieraan loopt bij de railinfraspecialist de implementatie van Iris-sys, een toepassing van het Duitse Erdmann Software die de onderhoudssituatie van spoorobjecten vastlegt. D’Hollosy: "Dit systeem gaat een stap verder dan het registreren van storings- en onderhoudsmomenten in een MRO- of erp-systeem. Bron is een meettrein van dochteronderneming Eurailscout die onderweg gigabytes aan informatie verzamelt over afwijkingen, slijtageplekken en beschadigingen aan het spoor. Iris-sys toont al die data op het scherm, waarna te bepalen valt of onderhoud nodig is."
De trein rijdt met zo’n 120 kilometer per uur over de rails en verzamelt via diverse meetsystemen allerlei data. Die gegevens worden vanuit het voertuig opgeslagen op een server van Erdmann. Ook beschikt de trein over camera’s die bijvoorbeeld detailopnames maakt van de toestand van de bovenleiding of een spoorstaaf. Via internet kan de onderhoudsspecialist van Strukton Railinfra toegang krijgen tot de meetgegevens. Op basis van eigen analyses trekt hij conclusies over de onderhoudsbehoefte van een railinfra-onderdeel.
Iris-sys maakt integrale analyses mogelijk, meldt de it-manager. Naast informatie van de meettrein kunnen namelijk eveneens gegevens van inspecties, opnames en opleveringsdocumenten op objectniveau worden vastgelegd. Ook kan storingsinformatie, geregistreerd in een apart registratiesysteem, worden meegenomen.
D’Hollosy vertelt dat Prorail en BAM de Erdmann-software inmiddels ook hebben aangeschaft voor het analyseren van de meetdata. "Met behulp van Iris-sys is het makkelijker de conditie van een heel baanvak in de gaten te houden en storingen voor te zijn."
Rik Sanders
