Het Steunpunt Acquisitiefraude waarschuwt voor digitale spookfacturen. De verscherpte Spam-wetgeving verlaagt de drempel voor malafide bedrijven om nepnota’s te versturen. Friso de Jong van Factuurwijzer raadt bedrijven aan een witte en een zwarte lijst op te stellen van respectievelijke bedrijven waar zaken worden gedaan en verdachte ondernemingen.
Een voorbeeld van een digitale spookfactuur is de mail die afkomstig is van de ‘Gele Bedrijvengids'. Het ‘bedrijf' verzoekt ondernemers hun bedrijfsgegevens te controleren en de pdf-bijlage ondertekend per fax terug te sturen. Het logo van de Gele Bedrijvengids lijkt sterk op dat van de Gouden Gids. Als de ondernemer de fax terugstuurt, tekent hij voor een overeenkomst waar hij twee jaar aan vast zit, à 65 euro per maand. Een totaal van ruim 1550 euro dus.
Tot nog toe heeft het steunpunt slechts een enkele melding gehad van digitale spookfacturering. De meeste malafide acquisitie gaat per telefoon. De spooknota's die bedrijven toegezonden krijgen, zijn vaak aanbiedingen in factuurvorm. Veel ondernemers betalen omdat de bedragen relatief laag zijn, onder de driehonderd euro. Hoeveel ondernemers spooknota's voldoen is onbekend. Het steunpunt Acquisitiefraude schat de totale schade op zeker 400 miljoen euro per jaar. En dat is nog het topje van de ijsberg, zegt directeur van het Steunpunt Acquisitiefraude Fleur van Eck. Dit steunpunt maakt deel uit van Stichting Aanpak Financieel-Economische Criminaliteit in Nederland (SafeCin).
Het is niet ondenkbeeldig dat spookfacturen in de toekomst digitaal worden verzonden, aldus Van Eck. "Het is wel een ontwikkeling waar we rekening mee houden. Zodra wij een melding krijgen van spookfacturen, plaatsen we een voorbeeld op de website en mailen we naar het MKB, de KvK's en VNO-NCW die de melding weer sturen naar hun achterban."
Spamklacht
Friso de Jong, directeur van Factuurwijzer.nl, en voorzitter van Platform ELFA, maakt zich zorgen over spookfacturen na uitbreiding van de Spam-wetgeving voor bedrijven.
Consumenten konden al met hun klachten terecht op www.spamklacht.nl; een website van de onafhankelijke post- en telecommunicatie autoriteit OPTA. Vanaf 1 oktober kunnen ook bedrijven die spam ontvangen op die site een klacht indienen.
De Jong: "Omdat facturen nu in alle mogelijke vormen verstuurd mogen worden, zullen bedrijven die e-mails met daarin een factuur ontvangen, die eerder betalen. E-mail heeft al minder impact dan papier en als ze geen spam meer verwachten vanwege de uitbreiding van het spamverbod, dan is de drempel om spookfacturen te betalen nog lager."
Spam
Spam versturen tussen natuurlijke personen is al verboden. Dit is geregeld in de Telecommunicatiewet. Zonder toestemming ongevraagde elektronische berichten (sms, mms, e-mail, berichten op sociale netwerksites e.d.) faxen en berichten, gegenereerd door een automatisch oproepsysteem sturen mag niet, of dat nu een commercieel, charitatief of ideëel doel heeft. Vanaf 1 oktobr geldt dit verbod ook voor het sturen van spam naar (en tussen) bedrijven in Nederland. Een totaalverbod op spam in Nederland. Zowel bedrijven als natuurlijke personen moeten uitdrukkelijk en geïnformeerd toestemming geven voor het ontvangen van nieuwsbrieven en dergelijke en de ontvanger moet zich makkelijk kunnen afmelden.
Bedrijven die toch spam krijgen, verzonden binnen Nederland, kunnen met hun klacht vanaf 1 oktober terecht op www.spamklacht.nl.
Door het spamverbod voor natuurlijke personen is het aantal spamberichten in Nederland met meer dan 70 procent gedaald. De Opta handhaaft het verbod. Eén hardnekkige spammer kreeg een boete van een kwart miljoen euro.
De EU prijst de Nederlandse aanpak. Voor het verzenden van spam naar het buitenland gelden de regels van het betreffende land.
Psychologie
Kees de Vey Mestdagh, hoogleraar 'ict en recht' aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt dat het na invoering van de spam-wet twee kanten op kan gaan. "Of mensen krijgen het gevoel dat mails nóg betrouwbaarder zjin – ik verwacht dat dat iets meer het geval zal zijn -, of ze zijn zich door de expliciete regels juist bewuster van het gevaar. Het is een kwestie van psychologie, niet zozeer van recht."
Controle bij het ontvangen en verwerken van inkoopfacturen blijft van belang. Daarnaast werkt De Jong mee aan een waarborg voor bonafide bedrijven op het punt van elektronisch factureren, vergelijkbaar met het Thuiswinkel Waarborg. Dat is naar verwachting begin 2010 beschikbaar.
Verder raadt hij bedrijven aan om witte lijsten aan te leggen met bedrijven waar het zaken mee heeft gedaan en zwarte met bedrijven die facturen sturen zonder dat er een dienst is geleverd.
Acquisitiefraude via de spooknota
Op de website van het Steunpunt Acquisitiefraude – http://www.fraudemeldpunt.nl/ – is een overzicht van ruim vijftig spooknota's te vinden die op papier werden verzonden. Vaak gaat het om aanbieders die ondernemers laten betalen voor uitingen in (wel of niet-bestaande) gidsen of internetsites. Voorbeelden zijn degoudentelefoongids.nl (deze sitenaam is wel geregistreerd maar niet actief) en het ‘Central Data-Register of International Patents'
Kenmerken van spooknota's:
1. De betrokken spooknota (inclusief relatie-/klantnummer en BTW-nummer) lijkt zeer op bestaande nota's van bonafide uitgeverijen
2. Er is geen eerder (mondeling) contact geweest tussen de ondernemer en het advertentiebureau. 3. De ondernemers ontvangen meteen een factuur of aanmaning en hebben nimmer iets getekend.
4. Na verloop van tijd blijkt dat het blijft bij die ene factuur of aanmaning; nadien ontvangen de ondernemers geen correspondentie meer, ook niet van een incassobureau.
Bron: Steunpunt Acquisitiefraude; www.fraudemeldpunt.nl .
